những hàng núi sách bìa cứng gáy mạ vàng, có sức hấp dẫn tâm hồn dễ xúc
cảm, chỉ suýt chút nữa thì Lan Khai sơn nhân ngày cũ quỳ xuống lạy sách
như lạy đá.
Mắc bệnh gì còn có thuốc, vướng vào cái bệnh si mê sách hay, sách đẹp
thì không còn có thuốc gì ngoài tiền, mà bệnh nhân lại quá nghèo. Càng
túng kiết, không mua được sách quý, không gây được một thư viện tại gia,
sách hay hàng ngày, hàng vạn cuốn, sách đóng bìa cứng, bọc gấm vóc,
vàng son chói lọi, con người “dâm sách” Lan Khai càng rên xiết vì con
trùng sách ngày đêm hành hạ, nguy hơn trùng lao, trùng hủi.
Lan Khai đã mê sách hay, sách đẹp, lại mê cả cách chơi bản thảo của
chính mình mỗi khi phác họa một tác phẩm đã chín mùi trong não. Chỉ là
bản nháp thôi nhưng ông rất coi trọng bản nháp, phải viết nó trên giấy
trắng, dày dặn, bút mực phải tốt. Phải thuê thợ đóng bìa gáy mạ vàng, gáy
sách phải có bốn gân. Phải có triện đóng vào bìa sau sách, triện đủ loại,
triện lá lật, triện âm, triện dương...
Đó, bản thảo của nhà văn nghèo yêu cái đẹp, cái sang, cái hiếm. Viết kín
tập bản thảo đầu đóng bìa đẹp, đắt tiền như vậy, ông đọc lại, sửa chữa cắt
xén, sửa đi sửa lại, chữa chán chữa hồi, sửa chữa đến nỗi mấy trăm trang
viết chữ như rồng như phượng, bị bôi trát nhem nhuốc, đưa cho nhà xuất
bản, họ phải khước từ, nói là không đọc nổi, thợ nhà in sắp chữ cũng xin
thua. Thế là nhà văn có tính chơi ngông này lại vác tập bản thảo về, móc túi
vợ, lần lưng con, cố gom góp số tiền nữa đến nhà đóng sách giỏi nhất Hà
Nội là nhà Trung Ký ở vườn hoa phố Cửa Nam, ông còn nhăn nhó khi vợ
thở than cái bệnh chơi bản thảo đẹp của ông chồng túng kiết. Tập bản thảo
thứ hai lại đẹp hơn tập đã vứt đi. Ông ngồi chép lại, khó nhọc như trâu cày,
ngựa kéo. Các bạn văn thấy vậy, thương ông. Họ cười nói đùa ông:
- Cái bất tử là văn hay. Bản thảo miễn là viết rõ cho thợ sắp chữ khỏi la
trời là được. Cái vỏ áo mũ đẹp, không biến con quỷ thành ông thánh.
