ngồi lặng đi, mấy giọt nước mắt lăn xuống má.
Nỗi nhục
Giờ đây, tôi nói đến nhà văn, nhà báo Tam Lang Vũ Đình Chí “đi thực
tế”. Hồi ấy, chúng tôi chưa biết danh từ này. Cứ nói chung chung là đi làm
phóng sự.
Chúng ta đã rõ là ông to béo, nặng nề, không bước được nhanh. Thế mà,
một sớm mờ sương, nhà văn Chí Béo cuốc bộ từ ngõ Hàng Hành xuống
phố Sinh Từ (trông sang Văn Miếu) đến xưởng xe kéo của Cai Mơ. Ông
xuất trình giấy căn cước, thuê xe. Tên lưu manh cai xưởng là Tuế Lợn, phát
cho ông bộ quần áo culi đóng dấu số, thu bộ quần áo tồi tàn của ông ném
vào xó xưởng. Thân hình ông to béo quá, mà áo culi thì chật hẹp ngắn cũn,
quần cũng vậy. Áo không cài được khuy, hở cả ngực cả rốn. Quần ống quá
hẹp, bó vào đùi, khó chạy.
Ông dắt chiếc xe kéo ra ngoài phố, sụp nón rách che nửa mặt. Dắt xe qua
mấy phố, lên đến đường đôi, gần cột cờ, có tiếng gọi: “Ê, culi!”. Một tên
lính Tây da đen cao lớn sừng sững chặn xe ông. Hạ càng xe cho người
khách đầu tiên mở hàng lấy may, ông kéo (lần đầu tiên trong đời một nhà
văn nhà báo nổi danh!). Ờ, ông Tam Lang culi của tôi bắt đầu kéo, kéo,
bước chậm, bước nhanh, chạy. Ôi chao, sao mà nặng thế. Thằng Tây ngồi
chễm chệ trên lưng ông, cao hứng rung đùi. Xe kéo ngày xưa có nhíp khiến
xe nhún nhảy. Tên Tây càng rung đùi, cặp nhíp càng thêm đà nhún lên nhún
xuống, khối nặng của xe do vậy càng tăng. Xe đến Hồ Tây, ông bắt đầu thở
dốc, mồ hôi nhỏ giọt. Hai cánh tay cầm càng xe tê dại. Đôi bắp đùi nhức
buốt. Bụng vốn béo phệ quặn đau. Lồng ngực tức nghẹn. Mắt bắt đầu hoa,
đầu nhức choáng. Lại thêm buốt thận, đau lưng, buồn đi tiểu cộng với nỗi
buồn nôn mửa, ông ngừng chạy, cố dài bước, tưởng chừng khách sẽ vừa
lòng, đưa mắt ngắm cảnh đẹp Hồ Tây. Nhưng nhà văn culi gặp phải ông
khách không là thi sĩ. Nó duỗi dài chân, thúc cả mũi giày săng đá vào lưng
ông. Nó quát: “Culi! Plus vite, plus vite” (nhanh hơn, nhanh hơn!). Nhà văn
