Cái tiếng lanh lảnh, đanh đá ấy giựt phắt nhà văn nhà báo tài hoa ra khỏi
giấc mơ lịch sử nặng kiếp, phù du, ảo cảnh. Anh culi xe to béo lại còng
lưng, thót bụng, lôi cái xe cót két, chứa một mụ to lớn chẳng kém gì tên
lính Tây đen.
Chạy thêm vài chuyến nữa, Tam Lang đưa xe về xưởng, thay quần áo, trả
xe, trả tiền thuê, tiền thuế, về nhà, tắm rửa. Bà Tam Lang là con gái cưng
một ông quan huyện về hưu. Bà bệ vệ, chuyên cầm cái họ, lúc nào cũng
ung dung đài các như một vị phu nhân. Thấy ông chồng thân tàn ma dại
như vậy, bà la trời kêu đất. Ông vẫn lầm lì ngậm miệng, ăn qua tí chút, mặc
bộ com lê màu nâu, vội vã đi bộ đến tòa báo, viết bài cho tập phóng sự Tôi
kéo xe. Ông còn tiếp tục đến xưởng Cai Mơ nửa tháng nữa thuê xe kéo, cho
đến khi cảm thấy đã đủ tư liệu rồi, ông mới giã từ lão Cai Mơ, thằng cai
Tuế Lợn.
Tiếp sau, ông làm liền mấy thiên phóng sự nữa tại “Dạ lữ viện”, “Viện tế
bần” ở phố Hàng Bột. Ông vẫn lê bộ quần áo rách trăm mụn vá, tối nào
cũng đến mấy hang ổ thảm khốc này, nằm chui ngủ rúc, gậm xương, nhai
chuối với bầy người khố rách, ăn mày, móc túi, cù đinh thiên pháo, ghẻ lở
nặng đến gần như hủi.
Sớm về, ông trút bỏ áo quần cho bà bắt rận tuốt trứng, nấu luộc trong
tiếng kêu la trời đất. Những phóng sự này đều được đăng Ngọ Báo. Có điều
lạ là khi xuất hiện tại những hang địa ngục kia, không bao giờ ông chịu
xuất trình Thẻ Nhà Báo, tuyệt đối giữ kín tuổi tên, sự nghiệp, rất hài lòng
cái tiếng “Ê, culi. Này, thằng cùng đinh hạ bộ, ôlala! Thằng ăn mày, móc
túi, ăn uống cái gì mà béo thế!”.
Như thế đấy, nhà văn nhà báo Tam Lang Vũ Đình Chí, niên kỷ 1927-
1930 đã “đi thực tế” theo kiểu hoàn toàn lao động, hoàn toàn vô sản, hoàn
toàn con người, sống đau sống khổ với con người.
