Mối tình của Cựu hoàng
C
on người cõi thế gian này, qua nửa đời hay trọn kiếp, đều mang nặng
muôn vàn thế sự, có khi ôn lại tưởng như sắp vỡ óc ra. May mà sức óc
không có khả năng lưu giữ hết, nhiều sự kiện buồn vui lành dữ, theo dòng
thời gian tuần tự trôi đi. Riêng tôi cũng vậy, biết bao nỗi thăng trầm, quên
đi đã nhiều theo tuổi tác. Duy có một kí ức còn phảng phất trong đầu, hơn
nửa thế kỉ qua rồi vẫn khó quên, nhất là sau một buổi coi bộ phim Ông
hoàng đế cuối cùng - Phế đế Phổ Nghi cuối triều Mãn Thanh, Trung Quốc.
Tôi sực nghĩ đến câu chuyện, hay là mối tình giữa ông phế đế Việt Nam
Bảo Đại với cô ả Lý Lệ Hà. Thời phong kiến, sau bức rèm nhung, gấm vóc,
có hoàng hậu, nguyên phi, quý phi, ái phi, cuối cùng là cung nữ. Tôi xếp Lý
Lệ Hà vào loại ái phi của phế đế cuối cùng triều Nguyễn. Xưa mỹ nữ Tây
Thi chỉ là cô gái quê đập lụa bến Trữ La, thì ở cuối thế kỉ này, ái phi của
cựu hoàng Việt Nam cũng là một cô gái xuất thân lam lũ tại miền biển Chợ
Cồn, Văn Lý thuộc Thái Bình. Tây Thi xưa còn có Phạm Lãi đi tìm, đem về
nước Việt, dạy làm đẹp, dạy múa hát rồi chính yêu nữ ấy đã giết vua Ngô,
kẻ thù của vua Việt, đốt cháy Cô Tô trên mười dặm, ba tháng liền không
hết lửa.
Thời ấy, ái phi Lý Lệ Hà, tự tìm đường lên Hà Nội, tự lột hình cô thôn
nữ, trở thành một mỹ nhân, ăn nói vô cùng giảo hoạt, đi đứng kiêu kỳ, trang
phục hơn một cô gái xuất thân quý tộc, lẹ hơn nữa là cô ả tự học ra sao mà
nói tiếng Pháp như đầm trong khi không hề đọc được một chữ Pháp. Bước
đầu vào Hà Nội, Lệ Hà tạm náu mình trong xóm Bình Khang tức Khâm
Thiên. Chỉ một thời gian ngắn, Lệ Hà bỏ nghề kĩ nữ, thuê căn gác khá sang
