Nhưng ngay giữa lúc ấy, một chiếc phi cơ sà thấp xuống. Một loạt đạn
rẹt dài… Trang rùng mình, nhăn mặt nói như nấc lên :
- Ôi thôi. Còn gì bác Tô !
*
Tối hôm ấy, dưới ánh trăng non, hai hàng đuốc sáng rực và một cỗ
quan tài bốn người khiêng, từ từ tiến lên đỉnh gò Vàng, theo sau là một đám
đông người đưa tiễn.
Đám tang thật là giản dị. Một cỗ quan tài trần truồng thôi, với một
vòng hoa kết bằng lá đồng-đinh, lá ngâu cũng các thứ hoa dại đi trước mở
đường. Không kèn không quyển, không tiếng sanh phách, cỗ quan tài lầm
lũi tiến dần trong sự im lặng vội vàng…
Kẻ xấu số nằm trong cỗ quan không ai khác hơn là cụ Tô, nạn nhân
độc nhất của trận oanh tạc buổi sớm.
Vì lâu nay, phi cơ địch khủng bố không ngừng nên lễ an táng cụ Tô
cũng phải cử hành một cách rất đơn giản, gấp rút, cùng một lần với lễ truy
điệu về đêm, ngoài ý muốn của nhân dân trong thôn, trong xóm. Tuy vậy
chiếc quan tài vừa đặt xuống cạnh huyệt thì cái vẻ đơn sơ, giản dị ấy lại
chuyển thành long trọng khác thường.
Chung quanh một khoảnh đất tròn rộng, đám người chen chúc mỗi lúc
một đông. Thật chưa có một cuộc mết-tinh, biểu tình, một buổi hội họp hay
một đám tang nào trong vùng, từ trước đến nay quy tụ được đông người
như vậy. Chừng như trong thôn có bao nhiều gia đình và các gia đình có
bao nhiêu người đều đổ dồn cả về đây, bọc quanh lấy chiếc quan tài và
huyệt mả. Và đám đông ấy im lặng phăng phắc. Cả đám đông câm lặng đầy
vẻ thành kính. Một sự câm lặng chất chứa đau xót, tiếc thương. Một sự câm
lặng dồn nén căm hờn, phẫn nộ. Một sự câm lặng kỳ quặc lạ lùng nó tạo
thành với đám đông, với cỗ quan, với cái huyệt mả, với bàn thờ Tổ-quốc,
với cái giá có đặt chiếc gậy và cái áo vải của cụ Tô, với ánh đuốc rần rật
