chính là cái miệng cười. Gã cười có duyên quá. Nụ cười của Thanh có một
sức hấp dẫn, quyến rũ rất kỳ lạ. Mỗi lúc gã cười, gương mặt gã sáng ra, tươi
lên.
Tuy nhiên sau một thời gian, mặc dầu không sửa trị hẳn được cái tật ấy,
Thanh cũng đã đổi khác rất nhiều. Bao nhiêu vẻ trẻ trung, linh hoạt, nhanh
nhẹn lùi bước vội vàng để lại ở người gã sự khô khan, cằn cỗi. Thanh rất ít
cười và rất ngại cười, già hẳn ra, đạo mạo thêm. Tuấn lấy làm tiếc và khó
chịu, nhưng ông cụ thì rất hài lòng. Cả Thanh cũng vậy, gã coi như đã thoát
được một tai họa lớn lao.
Cách bốn năm sau, Tuấn gặp lại Thanh thì gã thư sinh không dám cười
ấy đã là một ông Tri huyện. Cha gã được những người quen biết gọi là cụ «
cố ». Gã đã chuộc lại bao nhiêu ruộng đất mà cụ « cố » phải bán chạy tiền
ăn học và xây được một tòa nhà khá đồ sộ.
Thanh làm tri huyện đâu mới được vài năm thì cuộc khởi nghĩa mùa
Thu xảy ra. Tiếp đến khi chiến cuộc bùng nổ, lan tràn khắp toàn quốc, Tuấn
chẳng biết gã bị trôi giạt về phương nào cho đến hôm nay.
Tuấn ngắm kỹ Thanh trong lúc gã ăn bún. Chính cái miệng cười và nụ
cười duyên dáng của Thanh lúc này làm nổi bật dần dần những nét thay đổi
quan trọng ở người gã. Ngồi trước mặt Tuấn lúc này là một nhân vật nào
khác lạ hẳn, nhưng là cái khác lạ tạo nên bởi sự đổi mới hoàn toàn của một
con người hơn là vì cái cảnh sa sút, long đong của thân thế. Người Thanh
trông có vẻ già dặn ra, hoạt bát, phóng khoáng, nhanh nhẹn khác xưa rất
nhiều. Gương mặt chữ điền với màu da rám nắng và cặp mắt rất sáng dưới
đôi chân mày rậm, lộ đầy một vẻ cương quyết, một thái độ ngạo nghễ, thách
thức đối với tất cả mọi thử thách của cuộc sống giữa thời binh hỏa. Trong
cái bộ cánh tầm thường, giản dị, cũ kỹ, trông Thanh lại không có vẻ tầm
thường như khi còn là một anh học trò trường Giám hay dưới cái hình thức
đầy quan dạng của một ông Tri huyện thời tiền chiến.
