Rồi gã mang kính trắng và bạn gã, lúc này lại trở lại hí hởn, vui vẻ hơn
ai cả. Nhìn theo thầy tôi, gã cất giọng nói oang oang :
- Hừ, đáng kiếp ! Thế mới sáng mắt ra. Dại cái gì mà dại quá. Nhè các
quan bảo hộ mà đánh thì còn trời đất gì nữa. Lao Bảo không thì Côn Lôn
đấy nhé.
Và khi tàu chuyển bánh, trong lúc tôi đang rối ruột rối gan vì nỗi thầy
tôi bị bắt thì cả hai gã kia lại thu hồi cái vẻ nghênh ngang, hống hách trước
kia, lại bàn tán ngậu xị. Gã mang kính trắng dọn ngay cái bộ mặt hiền triết,
nói bô bô :
- À, ở đời phải biết cương mà cũng phải biết nhu chứ. Cương không
đúng lúc như thế là dại dột quá sá. Sức tôi có phải không hạ nổi người Pháp
ấy đâu. Nhưng đấy, cái gương trước mắt đấy. Ngồi không chẳng muốn,
thằng cha ấy lại thích mang gông mà ngồi. Thế mới sáng mắt ra, hì... hì...
Gã ngửa mặt ra cười. Bạn gã cũng cười theo. Cái cười của hai con
người này trông nó bần tiện đáng ghét làm sao. Bần tiện đến nỗi một đứa bé
như tôi cũng không dám nhìn. Và ngay lúc ấy, tôi hiểu được vì sao thầy học
tôi có thể thản nhiên trước những cử chỉ, thái độ khiêu khích của hai gã lúc
nãy.
*
Người ta đưa thầy tôi đi đâu ? Tôi không biết. Mãi về sau, cách đấy hai
năm, tôi mới được gặp gỡ thầy tôi trong chớp nhoáng. Tôi nhớ là một buổi
sớm, tôi đáp xe ô-tô từ Đà Nẵng ra Huế. Khi chiếc xe hàng sắp ra khỏi
thành phố, tôi chú ý đến một đám phạm nhân đang bị mấy người lính áp
giải đi trên lề đường. Bỗng tôi vui mừng ngồi thẳng người lên, nhìn ra
ngoài, khi thấy một người trong bọn họ đưa tay vẫy tôi. Vì xe chạy nhanh
quá, cái bóng người ấy lùi vội về phía sau, nhỏ dần đi, rồi biến mất dạng
trong đám bụi mù. Bóng một người gầy ốm, xanh xao, gãy gập trong bộ đồ
xanh đã nhạt màu có đóng số sau lưng. Cái bóng ấy vụt hiện ra, rồi vụt biến
