- Ông đi vắng gần nửa tháng nay, nên không hiểu rõ tình hình của nhà
in. Dạo trước, lãnh được hai ba tờ báo, công việc nhiều. Gần đây hai tờ kia
đình bản. Số thợ đáng lý ra phải giảm. Nhưng rồi theo ý kiến ông Giám-đốc
và sự thỏa thuận của anh em, đứng trên tinh thần chia cơm xẻ áo với nhau,
thợ sắp chữ chia làm hai kíp, thay nhau mỗi kíp làm nửa tháng. Thà như thế
còn hơn là để có một số anh em phải thất nghiệp hoàn toàn. Và cũng vì vậy
mà nửa tháng sau này, các anh Đàm, Hậu, Bính và Khảm phải ở nhà.
Thân sửng sốt kêu lên :
- Anh Khảm cũng phải ở nhà ?
Bác Tạo thở dài :
- Dạ, nghĩ cũng tội nghiệp. Năm gần hết, Tết sắp đến nữa...
Lòng Thân nghe nao nao buồn vì cái tình trạng không may này của anh
em thợ. Và, người làm cho Thân phải thương hại hơn cả là Khảm.
Khảm là một thanh niên trạc hăm ba tuổi, vui tính, linh lợi. Nhưng cái
điểm làm cho Thân có nhiều thiện cảm với anh là Khảm rất đứng đắn, có
lòng yêu nghề. Anh yêu nghề đến tận tụy. Chưa bao giờ Thân nghe Khảm
phàn nàn hay sửa lấy rồi những bản « vỗ » mà Thân chấm đi, chấm lại rất
nhiều lần, thêm hoặc bỏ nhiều câu, nhiều đoạn ngay lúc báo đã lên khuôn.
Dầu khó khăn đến đâu, mất công đến đâu, Khảm cũng vui vẻ làm đến nơi
đến chốn. Cùng cộng tác lâu ngày, Thân còn nhận ra rằng : sự tận tụy ấy đã
phát xuất từ một tấm lòng tự trọng hiếm có, hơn là vì cái ý thức trau giồi
nghề nghiệp để được tăng lương. Tuy nghèo, nhưng ở người thanh niên này,
Thân thấy cả một sự kiêu hãnh đáng trọng. Đã có nhiều việc xẩy ra chứng
tỏ cái lòng trung thực và tự trọng của Khảm. Chính ông Giám-đốc nhà in
cho Thân biết là Khảm đã hai lần, trả lại cho ông ta những số bạc khá lớn
trong những trường hợp mà anh có dấu luôn cũng không ai có thể nghi ngờ
được. Và theo anh em thợ thường nhắc lại thì, có một dạo, trước những thái
độ khinh người cùng những lời nói khiếm nhã của ông ta, Khảm đã to tiếng
