− Vì ông ta cần như thế. Lúc nào cũng thế, từ khi tôi gặp ông ta lần
đầu tiên, sau khi họ tìm ra tôi, hỏi tôi có chịu đón về và phải giấu kín
để tránh nguy hiểm... ông ta lúc đó thế nào thì bây giờ vẫn vậy.
− Ông ấy thay đổi nhiều lắm không?
− Thay đổi!
Anh chủ quán dừng bước vung tay đấm vào tường và thốt ra một
tiếng chửi thề dữ dội. Không thể có câu trả lời trực tiếp nào hùng hồn
bằng phân nửa tiếng chửi ấy. Tâm trạng ông Lorry càng lúc càng nặng
nề khi ông cùng hai người kia càng lúc càng lên cao.
Một cầu thang như vậy, cùng các thứ phụ thuộc, ở những khu đông
đúc và xưa cũ hơn của Paris hẳn là tồi tệ so với thời nay; nhưng ngay
cả thời đó nó cũng đã khó chịu đối với những ai chưa quen thuộc và
tôi luyện. Mọi nơi cư trú trong lòng cái tổ hôi thối là căn nhà cao này -
nói cách khác, từng căn phòng, căn hộ đằng sau cánh cửa nào mở ra
cầu thang chung này - đều để một đống rác rưởi của mình trên đầu cầu
thang các tầng, cùng với việc quẳng các thứ phế thải khác qua cửa sổ.
Cho dù không vấn vương cái mùi nghèo túng đi nữa, cái đống phân
hủy tuyệt vọng và cứ sinh sôi vô phương kiểm soát ấy ắt đã đủ đầu
độc cả bầu không khí rồi; nhưng khi cả rác rưởi lẫn nghèo túng cùng
hợp sức thì mùi xú uế không sao chịu nổi. Muốn đi phải xuyên qua
bầu không khí ấy, phải băng qua lồng cầu thang tăm tối, dốc đứng, bẩn
thỉu và độc địa ấy. Ông Jarvis Lorry đã hai lần phải tạm dừng lấy sức
vì quá mệt với những ý nghĩ bất an của mình lẫn nỗi bồn chồn của cô
nương đi cùng. Lần nào ông cũng dừng lại ở ô cửa thông gió thảm hại
nhưng dường như chút không khí trong lành đáng mong muốn nào còn
sót lại đều đã thoát ra hết và bao luồng hơi tanh tưởi hôi hám bên
ngoài lại len lỏi vào trong. Qua những song sắt gỉ sét của ô thông gió,
ta hầu như nếm được chứ không thấy được khu vực hỗn độn này; và
trong phạm vi từ đây cho tới hai đỉnh tháp cao của Thánh đường
Notre-Dame, mọi thứ gần hơn hay thấp hơn đều không có chút gì hứa
hẹn về cuộc sống an lành hay những ước vọng cao xa.
