một vật, chỗ nào dính bụi dơ). Thế là hướng ra ngoài chỗ “phi đài, vô
thụ”, đánh thêm một tiếng sét nữa, đem “bồ đề, minh cảnh” nhất luật
đánh tan luôn, khiến người ta không còn chỗ nào bám bíu để làm chân
đứng; bảo là “bản lai vô nhất vậ”, chẳng phải minh cảnh bồ đề; huống
“minh cảnh đài, bồ đề thụ”, hiện có đến ba bốn vật, thì bảo “bản lai vô
nhất vật” sao được. Ý Lô Tổ muốn vì người tìm chỗ cứu cánh vậy.
Toàn hay ở chỗ hỏi tiếp theo hai chữ “hà xứ”, muốn người tự hiểu biết
“hà xứ nhạ trần ai”, mới biết rõ “bản lai vô nhất vật”; bản lai đầy đủ,
bản li thanh tịnh, cần gì phải lau chùi phất thức; nếu cần lau chùi
gương tức chẳng sáng; chờ lau chùi mới sáng, tức là nhìn bóng quên
đầu. Nếu nói lau chùi minh cảnh mà quên bẵng bồ đề, thì rốt cuộc
minh cảnh cùng với bồ đề nào có quan hệ gì. Chỉ ở một câu hỏi ấy,
nhắm ngay chữ “hà xứ”, chích một mũi kim, đoạt cảnh, đoạt người,
đoạt pháp, buông bắt khéo léo, sinh sát tỏ tường. “Ta không có một
phép nào cho người, chỉ biết bệnh mà thôi”, lời nói ấy há dối người
hay sao? Chúng ta quý ở chỗ hiểu đạo cho sáng rõ, rõ đạo rồi quý ở
chỗ biết thể niệm (hòa mình với đạo). Một phép đã thông, tất nhiên
mọi phép đều thông vậy. Chẳng tin, hãy nhìn xem Lô Hành Giả, con
người chẳng từng đọc sách bao giờ ấy, hiểu biết văn tự một cách tinh
vi như thế nào? Bởi thế, ta bảo người đời muốn cầu thông, không chi
bằng rõ đạo. Đã rõ đạo mà còn biết đọc sách, thì há chẳng thông hơn
vị hành giả giã gạo trong bếp ấy mấy bậc nữa hay sao. Gần đây,
thường thấy những người tham thiền, đạo đã chẳng rõ, sách lại chẳng
đọc, gượng muốn bàn thiền bàn đạo, làm kệ làm thơ, khác nào con
ruồi nhúng chân vào nước biển, muốn vẫy lên làm móc làm mưa,
phỏng có được hay chăng? Huống chi cư sĩ là một người đọc sách
thông thái, thường lấy tay sờ mó lò lửa chùa Trường Thọ, xem nóng
hay nguội; chẳng chịu lấy văn tự thông minh tự cam lòng, muốn hùa
cùng Tử Chiêm cãi cho vừa ý, chẳng chịu để cho đầu lưỡi các hòa
thượng già xưa nay áp đảo. Việc ấy hãy tạm ngừng. Hãy hỏi: “Đêm
nay trước thềm từng giọt mưa” vì cớ gì chẳng rơi xuống nơi khác?
Thư bảo Diệc Nhĩ ký thất
