cung dịch kỷ sự217 của Chu Thuấn Thủy (Chi Dự), An Nam kỷ du218
của Phan Đình Khuê, An Nam tạp ký219 của Lý Tiên Căn và Hải
ngoại kỷ sự của Thích Đại Sán, mấy bộ ấy mà thôi.
Tựu trung, xét về phạm vi ký thuật rộng rãi, nội dung đầy đủ và
tánh cách khá tin cậy, thì bộ Hải ngoại kỷ sựhơn xa các sách khác; do
cao độ của giá trị sử liệu, khiến người ta có thể nhìn thấy một tia sáng
về xã hội Hoa kiều và dân Thổ trước Quảng Nam cuối thế kỷ thứ
XVII, đồng thời sách ấy cũng có thể bổ khuyết cho các bộ sử Đại Nam
thực lục tiền biên, Đại Nam liệt truyện tiền biên và các sách Quảng
Nam du ký hay Văn kiến lục của người Âu khoảng thế kỷ thứ XVII,
XVIII như C. Borri, Bénigne Vachet, W. Dampier, Thomas Bowyear,
Pierre Poivre, Jean Koffler, Robert Kirsop.
Nay cứ theo bản của Đông Dương Văn khố, chúng tôi chụp hình
toàn bộ sáu quyển Hải ngoại kỷ sự và giải thích sơ lược lai lịch của
Thích Đại Sán và đầu đuôi chuyến lữ hành qua Quảng Nam của ông,
để giúp các học giả đồng chí tham khảo.
