Đại Sán đã lìa bến Hội An ngày 24 tháng Sáu (22-7-1696), chừng
trung tuần tháng Bảy sẽ về đến Quảng Đông.
Ngày Đại Sán khởi hành về Tàu, Minh vương lại một phen tống
tiễn long trọng, và biếu rất nhiều tặng phẩm. Tường tình việc ấy tuy
không thấy chép trong tập Hải ngoại kỷ sự, nhưng Đại Nam liệt truyện
tiền biên(quyển 6) chép rằng:
“Ít lâu sau Liêm từ giã về Quảng Đông, Minh vương tiễn tặng
hóa vật rất hậu, lại biếu cho gỗ quý đem về làm chùa Trường Thọ254;
từ ấy không trở qua nữa, sau nhơn có thuyền buôn qua Nam, Thạch
Liêm có làm 4 bài thơ ký hoài gởi qua hầu thăm, có làm bài “dẫn” đại
lược nói rằng:
“Một sông khói tỏa, đường cách từng mây, tám độ xuân về, tóc
phơ mái tuyết. Lần tính nhơn gian ngày tháng, chạnh niềm phương
ngoại nhơn duyên. Xa nghe phương trượng bồ đoàn, đã có tin mai
truyền báo. Nay nhơn thuyền khách, kính gởi tin hồng. Tạm dâng thơ
mới vài bài, xiết thẹn lời quê chắp nối”.
Đông phong tân lãng mãn giang tần,
Tưởng kiến hổ sơn vũ lộ tân.
Tự thị dương hòa quy thảo mộc,
Thái bình nhơn túy hải thiên xuân.
Dịch nghĩa:
Sóng gió đầy sông cuốn ngọn tần,
Hổ sơn mơ tưởng mốc mưa nhuần.
Từ nay cây cỏ đua tươi tốt,
Trời biển thanh bình chuốc chén xuân.
Xem bài ấy Đại Sán từ khoảng tháng Bảy Khang Hy thứ 35,
(1696) sau khi trở về Quảng Đông, ngoài việc gởi thương thuyền mấy
bài thơ thuật hoài, hình như không có qua lại gì với Việt Nam nữa.
Nhưng theo tôi tưởng, chân tướng chưa chắc như vậy. Xét bài của
Phan Thứ Canh, gởi cho đại đương sự tỉnh Việt đã dẫn ra trên đây,
cuối bài có nói rằng: “Nghiêm cấm việc tư thông với ngoại đương, tư
giấy các quan ải, từ nay về sau cấm không cho một người sãi nào ở
