HÀN PHI TỬ - Trang 112

nắm dẫn(?) chỉ tìm cách làm cho nước giàu và mạnh, mà không xét đến nỗi
đau khổ của dân, chỉ cho dân mỗi cái quyền này: kẻ làm lợi cho nước thì
được thưởng, thế thôi. Muốn được hưởng cái quyền đó, dân và các quan
lớn nhỏ tuyệt đối phải phục tùng vua:
"Người hiền làm bề tôi thì (...) không có hai lòng, ở triều đình không dám
từ chối một địa vị thấp hèn, trong quân đội không dám từ chối việc gian
nan, một mực thuận tòng việc làm, pháp độ của vua, hư tâm (nghĩa là
không sẵn có ý riêng) để đợi mệnh lệnh, không dám dị nghị phải trái; cho
nên có miệng mà không được nói ý riêng, ví như cánh tay, trên che đầu,
dưới che thân, thân thể nóng hay lạnh thì phải cứu, dù có lưỡi kiếm Mạc Da
kề thân cũng không dám không bắt."

賢者之爲人臣…無有二心。朝廷不敢辭賤, 軍旅不敢辭難; 順上之爲,
從主之法, 虛心以待令, 而無是非也. 故有口不以私言, 有目不以私視,
而上盡制之。為人臣者,譬之若手,上以脩頭,下以脩足,清暖寒
熱,不得不救,鏌邪傅體,不敢弗搏
(Hiền giả chi vi nhân thần... vô hữu nhị tâm: triều đình bất cảm từ tiện,
quân lữ bất cảm từ nan, thuận thượng chi vi tùng chủ chi pháp, hư tâm dĩ
đãi lệnh, nhi vô thị phi dã. Cố hữu khẩu bất tư ngôn, hữu mục bất tư thị, nhi
thượng tận chế chi. Vi nhân thần giả, thí chi nhược thủ, thượng dĩ tu đầu, hạ
dĩ tu túc, thanh noãn hàn nhiệt, bất đắc bất cứu, Mạc Da phó thể, bất cảm
phất bác - Hữu độ).
Thật ngược hẳn với Mạnh tử.
Hơn nữa, Hàn còn cho hạng ẩn sĩ đáng giết vì tuy họ không làm hại gì cho
nước nhưng cũng không làm lợi gì cho nước. Thiên Ngoại trừ thuyết hữu
thượng
ông chép truyện Thái Công Vọng khi mới được phong ở nước Tề,
sai giết ngay hai anh em ruột Cường Dật và Hoa Sĩ chỉ vì họ đều là cư sĩ,
"cày ruộng mà ăn, đào giếng mà uống, không cầu gì ở người, không nhận
bổng lộc, danh hiệu của vua". Chu Công Đán ngạc nhiên sai người tới hỏi
tại sao lại giết những người hiền như vậy, Thái Công Vọng đáp: "Họ không
chịu làm bề tôi thiên tử (nhà Chu) thì Vọng tôi (chư hầu) không coi họ là bề
tôi được; họ không chịu làm bạn chư hầu thì Vọng tôi không thể sai khiến

Liên Kết Chia Sẽ

** Đây là liên kết chia sẻ bới cộng đồng người dùng, chúng tôi không chịu trách nhiệm gì về nội dung của các thông tin này. Nếu có liên kết nào không phù hợp xin hãy báo cho admin.