phép vì đưa ra hai trường hợp cực đoan, làm sao có thể bắt bẻ những lời
hợp đạo lý được?" ...
中者，上不及堯、舜，而下亦不為桀、紂。抱法處勢則治，背法去勢
則亂。今廢勢背法而待堯、舜，堯、舜至乃治，是千世亂而一治也。
抱法處勢而待桀、紂，桀、紂至乃亂，是千世治而一亂也。(...)且(...)
治，非使堯、舜也，則必使桀、紂亂之。此味非飴蜜也，必苦萊亭歷
也。此則積辯亂，離理失術，兩末之議也，奚可以難，失道理之言乎
哉！
(.... Trung giả, thượng bất cập Nghiêu, Thuấn, nhi hạ diệc bất vi Kiệt, Trụ;
bảo pháp xử thế tắc trị, bội pháp khử thế tắc loạn. Kim phế thế bội pháp nhi
đãi Nghiêu, Thuấn, Nghiêu Thuấn chí nãi trị, thị thiên thế loạn nhi nhất trị
dã; bão pháp xử thế nhi đãi Kiệt, Trụ; Kiệt, Trụ chí nãi loạn, thị thiên thế trị
nhi nhất loạn dã (...) Thả (...) trị, phi sử Nghiêu, Thuấn dã, tất tắc sử Kiệt,
Trụ loạn chi; thử vị phi di mật dã, tất khổ thái, đình lịch dã, thử tắc tích
biện loạn, li lí thất luật, lưỡng mạt chi nghị dã, hề khả dĩ nạn, phù đạo lý chi
ngôn hồ tai! (Nạn thế).
Hàn Phi đã vu oan cho Nho gia. Nho gia có bao giờ mong ông vua nào
cũng được như Nghiêu, Thuấn đâu; chỉ nói rằng ở vào địa vị ông vua, có
quyền thế của ông vua, mà có tài trí hiền đức, thì nước mới trị, nếu tàn bạo
thì nước càng loạn thêm, Nghiêu Thuấn, Kiệt Trụ chỉ là những thí dụ vậy
thôi. Mà chính pháp gia cũng nhận rằng vua cần sáng suốt, có tài năng mới
áp dụng pháp thuật, họ luôn luôn nhắc đến bậc "minh chủ" biết dùng pháp
thuật là vì vậy. Họ có khác gì Nho gia đâu.
Nho gia cũng không khác họ ở điểm nhận rằng địa vị, uy quyền - tức cái
