có đúng hay không; như vậy bề tôi không dám nói bậy, cũng không dám
làm thinh… “.
主道者，使人臣知有言之责，又有不言之责。言無端末辩無所验者，
此言之责也；以不言避责持重位者，此不言 之责也。人主使人臣言者
必知其端末以责其实，不言者必问其取舍以为之责。则人 臣莫敢妄言
矣，又不敢默然矣
(Chủ đạo giả, sử nhân thần tri hữu ngôn chi trách, hựu hữu bất ngôn chi
trách. Ngôn vô đoan mạt, biện vô sở nghiệm giả, thử ngôn chi trách dã. Dĩ
bất ngôn tị trách, trì trọng vị giả, thử bất ngôn chi trách dã. Nhân chủ sử
nhân thần ngôn giả, tất tri kì đoan mạt, dĩ trách kì thực; bất ngôn giả tất vấn
kì thủ xã dĩ vi chi trách, tắc nhân thần mạc cảm vọng ngôn hĩ, hựu bất cảm
mặc nhiên hĩ. - Nam diện).
3- Lời nói của bề tôi không được trước sau mâu thuẫn với nhau: “Đạo
làm chúa là khiến cho lời nói trước của bề tôi không trái với lời nói sau, lời
nói sau không trái với lời nói trước, (nếu trái thì) dù việc thành cũng phải
chịu tội”.
主道者，使人臣前言不复于后，复言不复于前， 事虽有功，必伏其罪
(Chủ đạo giả, sử nhân thần tiền ngôn bất phục ư hậu, hậu ngôn bất phục ư
tiền, sự tuy hữu công, tất phục kì tội – Như trên).
4- Bề tôi phải đưa ra ý kiến rõ rệt, không được mập mờ, ba phải để trốn
tránh trách nhiệm.
“Bề tôi đưa ra nhiều ý kiến là để tỏ rằng mình có nhiều trí và khiến cho vua
phải tự lựa lấy một ý kiến mà mình tránh được tội. Cho nên chỉ hạng vua
dở mới để bề tôi đưa ra nhiều ý
kiến. Đừng để bề tôi đưa ra một ý kiến thứ nhì mà ý kiến đó với ý kiến thứ
nhất xem ra giá trị như nhau… “.
眾諫以效智，使君自取一以避罪。故眾之諫也，敗君之取也。無副言
於上以設將然
(Chúng gián dĩ hiệu trí, sử quân tự thủ nhất dĩ tị tội. Cố chúng chi gián dã,
bại quân chi thủ dã. Vô phó ngôn ư thượng, dĩ thiết tương nhiên… Bát
kinh).
