người quân tử trọng lễ thì cực lực giữ sự trung tín, nhưng lúc chiến tranh thì
không ngại trá ngụy, nhà vua cứ dùng mưu mô mà lừa gạt“.Ung Quí đáp:
“Đốt rừng để săn bắn thì được nhiều thú, nhưng sau sẽ không còn con nào.
Dối trá với dân thì thu lợi được một lần thôi, sau không gạt được lần nữa”.
Tấn Văn Công khen lời Ung Quí là phải nhưng lại dùng mưu của Cậu
Phạm, đánh thắng được Sở rồi, khi thưởng công, đặt Ung Quí ở trên Cậu
Phạm, lấy lẽ rằng: “Lời Cậu Phạm chỉ là lời quyền biến dùng tạm một thời,
còn lời Ung Quí là cái lợi muôn đời”.
Khổng tử nghe truyện đó khen Văn Công là quyền biến lại hiểu cái lợi vạn
đại, rất đáng làm bá chủ.
Hàn Phi bắt bẻ cả Ung Quí, Tấn Văn Công lẫn Khổng tử.
a/ Trước hết Ung Quí không hiểu câu hỏi của Tấn Văn Công, đáp ra ngoài.
Văn Công hỏi cách lấy ít chống đông, mà lại đáp rằng “Sau không gạt được
lần nữa”, như vậy là đáp không sát.
b/ Văn Công (và cả Ung Quí nữa) không biết cái lẽ quyền biến một thời và
cái lợi muôn đời. “Đánh mà thắng thì được nước yên, binh mạnh, uy thế
vững, sau có chiến tranh cũng không thể lớn hơn vậy, thế thì sao lại lo
không có cái lợi muôn đời? Còn như đánh không thắng thì nước mất, thân
chết (…) đâu còn rảnh để đợi cái lợi muôn đời?”.
c/ Văn Công cũng không hiểu lời của Cậu Phạm nữa. Cậu Phạm bảo
