ngoài là “cái họa trôi nổi”, mối họa là họ mượn sức nước ngoài (để chống
mình) và nước ngoài dùng họ (để xâm lược mình); Cho những kẻ bị mình
làm nhục được hầu cận mình
, là cái họa "giặc ở bên cạnh", mối họa ở
chỗ họ sinh lòng oán hận vì bị nghi hay bị nhục; vua mà không để lộ ra,
ghét mà không trừng trị ngay
, là làm “tăng thêm loạn”, mối họa ở chỗ
bọn cầu may vọng động nổi lên ( dùng kẻ mình ghét đó để cướp ngôi của
mình); có hai đại quyền uy ngang nhau, không bên nào hơn bên nào, gọi là
“nuôi họa”, mối họa ở chỗ các gia tộc lớn tranh cướp, giết chóc mà sinh
loạn; không cẩn thận, không giữ cái thể uy nghiêm như thần của mình, gọi
là “mất oai”, mối lo ở chỗ loạn có thể nổi, mình bị đầu độc. Năm mối họa
đó, bậc vua chúa mà không biết thì sẽ bị hiếp hay bị giết (…)
*
4. Lập đạo: (…) Khảo sát việc đã qua để biết rõ (lời trước kia) có đúng
không; đặt bề tôi ở gần mình để xét cái tình của họ, đưa họ ra xa để xét tình
hình ở ngoài của họ
, dùng những điều mình biết rồi để tra hỏi về những
điều chưa biết; giả vờ sai khiến họ làm bậy để chấm dứt thói khinh lờn của
họ, đảo lộn lời nói của mình để thử kẻ sinh nghi; dùng lí luận tương phản
để tìm ra kẻ gian ngầm; đặt kẻ gián điệp để bẫy kẻ làm bậy; dùng sự bổ
nhiệm và cách chức để xét hành động của kẻ gian; ra chỉ thị rành rọt để
người dưới khỏi làm bậy vì hiểu lầm; có thái độ khiêm nhường để dễ thấy
kẻ nào cương trực, kẻ nào a dua; nghe nhiều người để biết về những điều
mình chưa biết; xúi cho kẻ dưới tranh đấu nhau để phá các bè đảng; nghiên
cứu cho sâu một vấn đề để làm cho người ta sợ tài mình; tiết lộ những ý
khác nhau để dễ biết ý kiến của kẻ dưới.
*
5. Giữ bí mật: Bậc minh chủ phải giữ bí mật, nếu để lộ niềm vui ra thì bề
tôi nhân dịp vua vui mà xin gia ân cho người khác, nếu để lộ nỗi giận ra thì
bề tôi nhân đó mà thị uy với người khác
. Vì vậy, lời nói của minh chủ
phải được ngăn cách, đừng cho thông ra ngoài, phải giữ kín đừng để cho
người ta biết. Dùng trí của một người để biết cái gian của mười người, là
