Nguyễn Hiến Lê & Giản Chi
Hàn Phi Tử
THIÊN IX
BÁT GIAN
(TÁM THUẬT THÀNH GIAN THẦN)
Bề tôi thành gian thần là do tám thuật.
Thuật thứ nhất là "(do kẻ) chung giường". Thế nào là chung giường? Đáp:
Phu nhân (vợ vua chúa chư hầu) được quí, cung nhân được yêu,
thần đẹp trai
, đó là những người dễ làm mê hoặc vua chúa. Họ nhân lúc
chúa nhàn cư vui vẻ, hoặc lúc chúa no say mà xin điều họ muốn, chúa tất
nghe. Bề tôi bên trong dùng vàng ngọc hối lộ họ để họ làm mê hoặc chúa,
như vậy là [dùng thuật do kẻ] chung giường.
Thuật thứ nhì là (do kẻ) ở bên. Thế nào là kẻ ở bên? Đáp: Bọn hề, kép hát,
bọn lùn làm cho chúa cười, bọn tả hữu thân cận, chúa chưa ra lệnh họ đã dạ
dạ, chưa sai bảo họ đã vâng vâng, đoán được ý chúa mà làm trước, dò nét
mặt, sắc diện mà biết trước được lòng chúa, họ cùng tiến cùng thoái, cùng
ứng cùng đối, nói năng hành động như nhau để làm thay đổi lòng chúa. Bề
tôi bên trong thì vàng ngọc, châu báu hối lộ họ, bên ngoài thì vì họ làm
điều trái phép để họ lần lần thay đổi tính của chúa, như vậy là [dùng thuật
do kẻ] ở bên.
Thuật thứ ba là (do bậc) cha anh. Thế nào là cha anh? Đáp: Các người
trong tôn thất vào hàng cha anh của chúa
yêu, quan lớn nhỏ ở triều đình, là những người cùng mưu tính việc nước
với vua. Nếu họ tận lực thuyết phục (nói riết) thì chúa tất nghe. Bề tôi dùng
âm nhạc nữ sắc cung phụng cho các người trong tôn thất, dùng lời khéo léo
thu phục các quan lớn quan nhỏ, ước với họ về một việc (tâu với chúa), nếu
việc thành thì thăng tước, tăng lộc để khuyến khích họ, như vậy là (dùng
thuật do bậc) cha anh.
