con nhà nọ đi ngang. Con ngựa sợ, chùn lại, không chịu đi nữa. Người con
xuống xe lôi nó, người cha xuống đẩy xe, và nhờ Tháo Phủ tiếp tay đẩy
giùm. Tháo Phủ xếp đồ cào cỏ, buộc lại, đặt trên xe, giúp (cha) con nhà đó
đánh xe, mới bắt đầu so cương cầm roi, chưa kéo cương, quất roi mà ngựa
đã lồng lên. Nếu Tháo Phủ không biết đánh xe thì dù hết sức cực nhọc đẩy
xe, ngựa cũng không đi. Đằng này ông khỏe ru, được ngồi xe mà người lại
mang ơn, chỉ nhờ ông có thuật đánh xe. Nước là xe của vua, (quyền thế) là
ngựa của vua. Không có thuật để điều khiển (việc nước) thì đã mệt sức mà
không tránh khỏi loạn; có thuật để điều khiển thì đã an lạc mà lại lập được
nghiệp đế vương.
Kinh 5. – Tùy theo cái “lí” (tại sao, thế nào), của việc mà hành động thì
không mệt mà thành công. Vì vậy mà Tư Trịnh ngồi trên càng xe mà hát để
qua cây cầu cao (…).
Truyện 5. a/ Tư Trịnh tử đánh xe lên một cây cầu cao mà không được, bèn
ngồi trên càng xe mà hát, (tức thì) người đi trước ông ngừng lại, người đi
sau đẩy xe cho ông và ông lên được dốc cầu. Nếu ông không có thuật lôi
kéo người (để giúp ông) thì dù ông có gắng sức đến chết, xe cũng không
lên cầu được. Đằng này ông khỏi phải mệt thân mà xe lên được, là nhờ ông
có thuật lôi kéo người để giúp ông.
d/ Diên Lăng Trác tử ngồi trên xe thắng con ngựa lớn màu xanh có vằn
như lông chim trĩ, phía trước có dây cương mang móc, phía sau có cây roi
đầu nhọn, vì vậy mà ngựa muốn tiến thì bị cái móc cản, muốn lui thì bị đầu
roi đâm, nó đành phải quay ngang. Tháo Phủ đi ngang qua, (thấy vậy) rơi
lệ, bảo: "Đời xưa trị dân cũng vậy. Thưởng là để khuyến khích, vậy mà
thưởng rồi mà còn chê trách; phạt là để ngăn cấm, vậy mà phạt rồi lại còn
khen thêm. Dân đứng giữa mà không biết theo đường nào, thánh nhân khóc
cho họ là vì vậy".
