công đã không trừng trị mà còn khen.
Hàn Phi chê Bình công không giữ đạo vua, Sư Khoáng không giữ lẽ bề tôi.
*
6- Bề tôi mà khinh vua thì là loạn.
Tóm tắt: Hàn Phi chê thái độ Tề Hoàn công trọng một ẩn sĩ là Tiểu Thần
Tắc tới nỗi hạ mình năm lần đến tìm Tiểu Thần Tắc rồi mới được gặp, và
bảo: “Nếu Thần Tắc có tài mà giấu tài (không chịu thờ vua) thì đáng bị tội;
nếu không có tài mà kiêu căng với vua như vậy thì đáng giết”.
7 – Không tha kẻ có tội. (lược bỏ)
8 - Bề tôi phải trọng vua, làm sáng tỏ pháp luật, không được đòi vua tăng
tước lộc cho mình.
(Truyện 5b thiên Ngoại trừ thuyết tả hạ, Hàn Phi đã chép lại việc Quản
Trọng xin Hoàn công ban cho mình nhà Tam qui, cho mình ở trên họ Cao,
họ Quốc, lại được vào hàng công tộc, để khuyên các vua chúa nên tiết độ
trong việc ban tước lộc, nếu không sẽ bị đại thần áp bức.
Ở đây ông nhắc lại truyện đó để bác ý kiến của một số người đã bênh Quản
Trọng. Chúng tôi bỏ đoạn đầu chép những yêu sách của Quản Trọng).
(…) Tiêu Lược (không rõ là ai) bảo:
- Quản Trọng cho rằng hèn thì không trị được người sang nên xin được ở
trên họ Cao, họ Quốc; nghèo thì không trị được người giàu, nên xin được
có nhà Tam Qui; sơ thì không trị được người thân, nên xin được gọi là
Trọng phụ. Xin như vậy không phải vì tham mà để cho tiện việc trị nước.
*
Có người bảo: Sai một kẻ tôi tớ đem mệnh lệnh của vua đến các quan
khanh tướng thì không ai dám không nghe, không phải vì khanh tướng là
hèn mà tôi tớ là sang mà vì lệnh vua ban xuống, không ai dám không theo.
Nếu Quản Trọng trị nước mà không có lệnh của Hoàn Công thì là nước
không có vua; nước không có vua thì không thể trị được. Còn như dựa vào
uy của Hoàn Công để ban phát lệnh của Hoàn Công thì dù kẻ đó là tôi tớ,
mọi người cũng phải tin (mà thi hành) chứ không phải đợi được ở trên họ
