vào là hai hàng cau cao vút, được trồng từ hồi cụ bà chúng tôi mới về đất
này làm dâu, bây giờ chúng đã già cỗi lắm. Từ ngõ đi vào, ngay đầu sân là
một vại đựng nước mưa, nguồn nước ăn chính của gia đình chúng tôi. Cứ
vài ngày mẹ lại mang thùng sang nhà cậu Nhân xin nước mưa rồi gánh về.
Việc tắm táp, giặt giũ của cả gia đình chúng tôi đều thực hiện ở cái cầu ao
bắc bằng vỏ bom do cụ ngoại nhặt về từ hồi chiến tranh. Chị em chúng tôi
ngày nhỏ thì đơn giản lắm, cứ nhảy tùm xuống sông mà lặn ngụm tới lúc
cáu bám đầy chân tay mới chịu lên bờ. Còn ngoại và hai dì thì tắm trong cái
nhà tạm được vây bốn xung quanh bằng bỏ bao lân đạm bỏ đi, cố định bằng
mấy cái cọc tre xiêu vẹo tự tay mẹ đóng ở ngay gần cầu ao, sau những bụi
chuối lùn. Sau này, lúc ngực chị Vân nhú lên hơn quả cau một chút thì chị
cũng học theo ngoại, mẹ và dì, múc nước lên bờ, sau đó che chắn cẩn thận
rồi mới tắm. Chỉ có tôi, lên học cấp hai rồi vẫn còn ra sông lặn ngụp cùng
đám trẻ con trong xóm, cho đến khi mẹ cấm thì mới thôi.
Vườn nhà tôi, ngoài hai hàng cau trồng dọc theo ngõ đầy thơ mộng thì
chủ yếu trồng toàn chuối. Sát phía bờ lạch còn trồng thêm một hàng dứa,
ngoại nói phải trồng dứa để giữ bờ, hễ cứ có quả già, quả chín nào là ngoại
lại hái mang ra chợ bán ngay. Chỉ có dịp nào ngoại đặt lên bàn thờ cúng cụ
xong thì chị em chúng tôi mới được ăn, nhưng những dịp như thế thì họa
hoằn lắm. Ngay cả giàn trầu ở kế chum nước cũng không thoát, cứ bốn
ngày ngoại lại cắt cho bằng sạch những lá đẹp nhất rồi bó lại thành từng
xấp chục lá một, sắp vào thúng cùng với nào chuối, nào dứa, và nguyên
một thúng bánh đúc, quẩy lên chợ phiên của huyện để bán từ bốn giờ sáng.
Vì ở đúng phần ”eo” của con sông nên hiển nhiên vườn nhà chúng tôi là
một mô đất nhô hẳn ra sông, dài hơn hẳn so với vườn của những nhà xung
quanh. Ở quê tôi, nhưng mô đất nhô ra như thế thường gọi là “vồng”. Ngày
xưa, ở ven bờ sông, cụ ngoại trồng toàn dâu để lấy lá nuôi tằm, mãi sau hợp
tác xã giải tán mới chặt bỏ đi. Đến thời chúng tôi đã không còn cây dâu nào
nữa, men theo triền sông là những cây chanh đào nghiêng mình in bóng
xuống dòng nước, vào mùa hoa nở, hương thơm ngan ngát dịu dàng như
hương thơm trên da thịt của người thiếu nữ vừa bước vào tuổi thanh xuân
