Lão giám đốc ở trên vách đá đỏ cao vót kia, múa may tai quái, với cô
gái da đen của lão, dưới tấm mái tôn chứa mười nghìn cân ánh nắng cũng
không thoát khỏi cái nợ đời này đâu. Lão thuộc loại gầy. Lão chỉ phải vật
lộn thế thôi. Lão có vẻ như chế ngự được khí hậu. Bề ngoài đấy thôi! Trong
thực tế, lão đang bị vắt kiệt hơn ai hết.
Người ta cho rằng lão đang có một kế hoạch biển thủ tuyệt vời để làm
giầu trong vòng hai năm... Nhưng lão chưa lúc nào có đủ thì giờ để thực
hiện cái kế hoạch ấy, mặc dầu ngày đêm lão giở đủ mánh khóe để lừa gạt
công ty. Hai mươi hai tay giám đốc trước lão đã mỗi người mỗi cách tính
chuyện làm giầu như đánh bạc cò quay. Nhưng tất cả những trò ấy đều bị
các chủ cổ đông theo dối từ bên kia, từ trên cao hơn, ở tận phố Moncey bên
Paris
và khiến họ cười tủm. Tất cả chỉ là trò con nít. Bản thân những
tay cổ đông ấy vốn là đại bợm như ai, biết tỏng lão giám đốc là một thằng
cha tim la và đang điên cuồng giẫy giụa ở vùng Xích đạo, ngốn kí ninh và
bít mút đến vái rắm và dùng axêních đến tụt cả lợi.
Cứ như bộ phận tổng kế toán của Công ty, thì những tháng còn lại của
lão giám đốc đã được tính xong, và được tính như những tháng của một con
lợn trong chuồng.
Các đồng nghiệp bé nhỏ của tôi chẳng phải trao đổi ý kiến cái quái gì
với nhau. Toàn là những công thức đã có sẵn, hâm đi hâm lại. Họ bảo nhau:
“Đừng làm thế!”. “Đâu vào đấy thôi!...” “Lão tổng đại lý bị mọc sừng!...”
“Bọn đen thì phải gọt chúng thành túi thuốc thôi!”, v.v...
Buổi tối, các công việc nặng nhọc cuối cùng xong xuôi, chúng tôi ngồi
nhấm nháp với nhau vài ly khai vị, có cả một tay nhân viên phụ động của
ban Quản trị, tên là Tandernot, quê ở La Rochelle
. Tay này chuyên la
cà trong đám nhà buôn để kiếm chút rượu. Phải thế thôi mà. Chức tước đã
mất sạch. Chẳng có đồng xu nào dính túi. Vai vế của hắn không còn đâu
thấp hơn trong cái hệ thống thuộc địa này. Công việc của hắn chỉ còn như
một tay cai lục lộ, trông nom phu làm đường trong rừng sâu. Dân bản xứ tất
nhiên là phải lao động ở đó dưới roi vọt của những dân vệ của hắn. Nhưng
người da trắng đã chẳng ma nào bước chân lên những con đường mới mở
