Cậu nhỏ người Ariège trong cơn sốt dữ vẫn còn mách giúp tôi: “Đến
cái xứ thuộc địa này, việc đầu tiên là anh phải trổ hết tài của mình! Có gì là
trổ ra bằng hết! Đối với lão giám đốc này thì anh sẽ là một thỏi vàng hay
chỉ là một cục cứt! Anh sẽ được đánh giá ngay lập tức, đấy rồi anh xem!”
Tôi rất sợ bị đem ra đánh giá, chẳng biết mình có được xếp vào loại
“cục cứt” hay còn tệ hơn nữa.
Mấy chú bạn trẻ buôn da đen
đưa tôi đến thăm một đồng sự khác
của cái Công ty Pordurière rất đáng để ta biết đến trong câu chuyện này.
Cậu này được giao cho trông nom một cửa hàng nằm ở giữa khu người Âu.
Người cậu ta mốc thếch vì mỏi mệt, suy sụp, ướt nhẫy, cậu ta sợ mọi thứ
ánh sáng vì bệnh khô mắt do hai năm liên tục bị nung người dưới những
tấm tôn lượn sóng. Cậu ta bảo, sáng nào cũng phải mất nửa giờ đồng hồ
mới mở được mắt rồi lại thêm nửa giờ nữa mới trông được cho rõ. Mọi tia
sáng đều làm cho cậu ta khó chịu. Y hệt một con chuột chũi to tướng ghẻ lở
đầy mình.
Đối với cậu ta, ngột ngạt và đau đớn đã trở thành một trạng thái thứ
hai, ăn cắp cũng thế. Có lẽ người ta không đến nỗi làm cho cậu ta bị tàn phế
nếu như cùng một lúc giúp cậu ta khỏe khắn và chu đáo hơn. Cho đến hôm
nay, dẫu xa cách ngàn trùng, tôi vẫn như còn thấy rõ sự căm hờn của cậu ta
đối với lão Giám đốc tổng đại diện, một thứ căm hờn hừng hực dai dẳng
nhất mà tôi chưa từng gặp ở một con người. Xuyên qua nỗi đau đớn và gặp
được dịp là cơn tức giận dữ dằn của cậu ta lại bùng dậy khiến cậu ta vừa
phát khùng vừa cào gãi khắp người từ trên xuống dưới.
Cậu ta gãi không ngơi tay, có thể nói là quay cuồng gãi quanh người,
gãi từ đốt xương sống dưới cùng lên tận cổ. Da thịt cậu ta hằn lên những
vết móng tay cào xước ứ máu. Thế nhưng cậu ta vẫn không ngừng tiếp
khách, khá đông, phần nhiều là dân da đen, ít nhiều trần truồng.
Với bàn tay để rỗi, cậu ta bấn bíu thọc vào những ô chứa, bên phải rồi
bên trái cái quầy hàng tối om, lôi ra không chút lầm lẫn, khéo léo và nhanh
nhẹn rất tuyệt, từ những bó thuốc lá hôi xì, những bao diêm ẩm, những hộp
cá mòi và những thìa tướng nước mật những chai bia nồng độ cồn cao dễ bị
