12
L
àm công ở cái Công ty Pordurière Tiểu Congo này, cùng thời với tôi,
như đã kể ở trên, có số lớn dân da đen và những chú nhóc da trắng giống
tôi, hì hà hì hụi trong các kho hàng hay trên các nông trường. Đám người
bản xứ lao động dưới dùi cui và họ tuân theo cái đó. Còn đám da trắng nhờ
được tu dưỡng khoản giáo dục công dân nên tự mình hành động.
Cái dùi cui dẫu sao cũng còn làm cho người sử dụng phải mệt mỏi,
chứ nhồi vào đầu những thằng da trắng cái hy vọng được trở thành kẻ
quyền thế và giầu có thì chẳng tốn kém gì, tuyệt đối chẳng phải tốn kém.
Họ chẳng phải đến với chúng tôi để ngợi ca xứ Ai Cập cổ đại hay những
tên bạo chúa Tạc-ta! Không cần đến những nhà tài tử cổ sơ ấy để những tên
con buôn khờ khạo tầm thường nhưng tự phụ trong cái nghệ thuật cao vời
này làm cho con vật đứng thẳng hai chân có được cái nỗ lực đẹp đẽ nhất
trong công việc của mình. Những con người nguyên thủy ấy đâu đã biết gọi
con vật đứng thẳng kia là “Ngài” nô lệ và thỉnh thoảng đưa nó đi bầu cử,
cho nó tờ báo, nhất là chưa biết đưa nó ra chiến trường để cho nó quên đi
mọi sự đam mê. Một tín đồ đạo Thiên chúa hai mươi thế kỷ, theo như tôi
biết đôi điều, không còn nhớ được cái lúc một trung đoàn hành quân trước
mặt hắn ta
. Cái đó gây cho hắn nhiều ý kiến.
Cho nên, tôi quyết định từ nay phải giữ mình cho kỹ, phải học cách
giữ mồm cẩn thận, phải giấu kín nỗi khát khao tếch khỏi đây, cuối cùng là
phải ra sức kiếm chác bằng mọi cách trong khi làm việc tại Công ty
Pordurère. Không để mất một giây một phút nào.
Dọc theo các kho tàng, sát bờ sông lầy bùn, từng đàn cá sấu xảo quyệt,
thường trú rình mồi. Chúng là loài sắt thép nên chúng thỏa thuê cuồng nhiệt
trong cái nóng này. Hình như cả những người da đen cũng thế.
Người ta tự hỏi không biết làm thế nào giữa buổi trưa nóng như rang
mà cái mớ hỗn độn những người da đen ấy lại có thể vừa lao động quần
quật suốt dọc bến sông vừa phấn hứng hò reo om sòm đến thế.
