nhiên cho tôi là cậu ta định ẩn dật nơi này. Không đâu. Nhưng sự thô bạo
và sự thờ ơ rất rõ của mọi người đối với cậu ta buộc cậu ta, ở cảnh một
trung sĩ tái đăng, phải xử sự với mọi người, trừ mảnh đất Topo này, toàn là
loại sống trên cung trăng.
Vả lại, Alcide là một người có bản chất tốt, tử tế và độ lượng và tất cả.
Sau này tôi mới hiểu cậu ta, hơi quá muộn. Sự cam chịu kinh khủng đã đè
nặng lên cậu ta, đó là cái đức tính cơ bản khiến cho những kẻ hèn mọn
trong quân đội hay ngoài đời dễ dàng giết người cũng như cứu sống người.
Chưa bao giờ, hay hầu như thế, những kẻ thấp cổ bé họng đó hỏi đến
nguyên nhân của mọi cái họ phải chịu đựng. Họ ghen ghét nhau, thế cũng
đủ rồi.
Quanh túp lều của chúng tôi, vẫn có một loài hoa mọc rải rác ngay
trong đầm phá cát bỏng không chịu nổi, hoa tươi nhưng chóng tàn, mầu
xanh, mầu hồng và cả mầu đỏ tía, mà ở châu Âu ta chỉ thấy trong tranh
hoặc trên vài thứ đồ sứ, một thứ hoa bìm bìm sơ khai nhưng chẳng man dại
chút nào. Những bông hoa ấy phải chịu đựng suốt một ngày dài kinh
khủng, cụp lại trên cuống rồi tiếp tục nở và rung rinh trong hơi gió thoảng
nhẹ lúc bóng chiều buông xuống.
Một hôm thấy tôi lúi húi hái mấy bông hoa bó thành bó nhỏ, Alcide
bảo: “Hái thì cứ hái, nhưng chớ có tưới nước mà chết hoa đấy... Cái loài
hoa chết tiệt này không giống như hoa mặt trời ta trồng cho thiếu sinh quân
ở Rambouillet đâu! Tha hồ đái lên cũng chẳng làm sao!... Nó hút hết!...
Hoa cũng như người ấy mà... Càng to thì càng ngốc!” Cái này rõ ràng là ám
chỉ trung úy Grappa, to xác nhưng như cây sậy, hai tay ngắn ngủn, đỏ gay
khủng khiếp. Những bàn tay chẳng bao giờ biết được cái gì. Mà Grappa
cũng chẳng bao giờ gắng sức để hiểu biết.
Tôi ở Topo hai tuần, trong thời gian đó tôi không chỉ chia sẻ cuộc sống
và công việc bếp núc với Alcide, những con rệp của cậu ta trên giường và
trên cát (hai giống khác nhau), mà còn chia sẻ cả thuốc kí ninh và nước ở
cái giếng gần đó, lúc nào cũng âm ấm và dễ gây ỉa chảy.
Cũng có ngày trung úy Grappa nổi hứng tình thân mật lên mời tôi sang
lều của anh ta uống cà phê, đây là chuyện ngoại lệ. Anh chàng Grappa có
