bên Pháp, khuyên tôi giữ gìn sức khỏe, như hồi trong chiến tranh. Đút đầu
vào máy chém rồi mà có lẽ mẹ vẫn rầy la tôi quên quàng khăn vào cổ. Mẹ
không bỏ lỡ dịp nào mà không cố làm cho tôi tin rằng thiên hạ hiền lành cả
và chính vì mẹ đã ăn ở phúc đức nên mới sinh được ra tôi. Đó là cái mẹo
lớn của sự chểnh mảng trong tình mẹ con, vốn đã được giả định rằng thiên
chức của bà mẹ là chăm sóc gia đình. Vả lại cũng thật dễ cho tôi khỏi phải
trả lời những chuyện tào lao của cả ông chủ và của bà mẹ tôi và tôi đã
chẳng bao giờ trả lời cả. Có điều là thái độ ấy cũng không cải thiện gì được
tình hình.
Robinson đã ăn cấp gần hết tất cả những gì chứa đựng trong cái cơ
ngơi mảnh dẻ này, nhưng nếu tôi có nói thì liệu ai tin? Viết ra ư? Được tích
sự gì? Viết cho ai? Cho lão chủ à? Chiều chiều cứ đến năm giờ là đến lượt
tôi lại run lên bần bật vì những cơn sốt rét dai dẳng, cái giường của tôi lắc
la lắc lư như một thằng rồ.
Những người da đen trong làng chẳng còn rụt rè khách sáo gì, cứ việc
xông vào lều muốn làm gì thì làm; tôi không mời họ, nhưng xua họ ra thì
cũng mất nhiều công. Họ cãi nhau, tranh giành những gì còn lại trong cửa
hàng, gõ gõ vào những thùng đựng thuốc lá, thử mấy cái quần xà lỏn còn
xót lại, ướm vào cởi ra rồi lại ướm vào, cứ như là cái cửa hàng này đã tan
tác. Cao su quẳng đầy ra đất, mủ cao su bám cả vào mấy quả dưa rừng,
mấy quả đu đủ nhạt nhẽo như mùi táo ủng, mà mười lăm năm sau tôi vẫn
còn lợm giọng khi nhớ đến nó.
Tôi cố thử hình dung xem mình rơi vào trạng thái bất lực đến mức nào
mà cũng không được. Trước lúc biến mất, Robinson đã ba lần nhắc tôi
rằng: “Đứa nào cũng ăn cắp hết!”. Và đó cũng là ý kiến của lão Tổng đại
lý. Trong cơn sốt rét, những từ đó càng ám ảnh tôi. Hắn ta còn bảo tôi:
“Cậu phải xoay sở lấy thôi”... Tôi cố gượng dậy. Cũng không được nốt. Cái
thứ nước đục ngầu, chỉ còn là nước cặn, tồi tệ nhất, nhưng hắn nói đúng,
đành phải đổ vào mồm thôi. Bọn trẻ con da đen đem đến cho tôi khá nhiều
chuối, những quả to, mập và chín ửng, và cả những quả đu đủ đó nữa,
nhưng tôi đau bụng đến khổ sở vì tất cả những của ấy! Có lẽ tôi nôn tháo ra
cả trái đất này!
