con lừa. Nhưng cũng phải thừa nhận là như thế lại tiện hơn. Đến ngay lũ
chúng tôi thì đứa nào đứa ấy cũng đều mệt lử với đống sắt thép chất nặng
trên đầu, trên vai...
Trong ngôi nhà dành riêng cho ông ta, tướng Des Entrayes đang ngong
ngóng chờ bữa ăn tối. Bàn đã dọn sẵn, ngọn đèn đã đặt vào chỗ của nó.
“Nào, giải tán cả đi, lũ khốn, - một lần nữa lão Pinçon lại ra lệnh cho
chúng tôi, mồm lão la, tay lão đung đưa cái đèn lên ngang cánh mũi - Thôi,
đến giờ ăn của các quan rồi! Đừng để phải nhắc nữa! Bọn chó chết có cút
đi cả không thì bảo!” lão gào rống, lão lại lên cơn, cái mặt bềnh bệch của
lão đỏ bừng lên từng đám, lão đang muốn đẩy chúng tôi vào cõi chết.
Một đôi lần, tay đầu bếp của ông tướng cũng tuồn trộm cho chúng tôi
vài miếng nho nhỏ trước khi ra đi. Vả lại, một mình ông tướng ấy sực
những bốn chục suất, tọng làm sao cho hết vào bụng, thừa mứa đổ đi cũng
thế thôi. Ông ta cũng chẳng còn trẻ trung gì, sắp đến tuổi về hưu rồi còn gì.
Cặp giò bước đã khòng khòng. Có lẽ bộ ria kia đã được nhuộm đen.
Mấy cái mạch máu của ông ta nổi vồng lên trên hai thái dương, qua
ánh đèn chúng tôi thấy giống như những khúc uốn lượn của con sông Seine
đang tuôn dòng chảy ra cửa Paris. Người ta kháo nhau rằng mấy đứa con
gái ông tướng này đều lớn tuổi cả rồi mà vẫn chửa chồng con và cũng
giống bố ở chỗ chẳng có của nả gì. Có thể mặc cảm về những chuyện đó
nên ông ta hay bẳn gắt, y như một con chó già bị quấy rầy và cản trở các
thói quen, đang sục tìm mãi chẳng thấy cái ổ nằm thì lại bị người ta mở cửa
tống khứ ra ngoài.
Ông tướng ấy rất thích ngắm vườn cảnh, nhất là những vườn hồng.
Trên đường hành quân của chúng tôi, chẳng bao giờ ông ta bỏ lỡ dịp ngắm
lấy một vườn hồng. Mấy ai được như các ông tướng để mà ngắm hoa ngắm
cảnh! Cái ấy thì đã rõ.
Dẫu thế nào thì cũng phải lên đường. Việc của chúng tôi là phải xua
mấy con nghẽo này chạy nhanh lên. Chúng nó chẳng buồn nhích bước,
trước tiên vì những vết thương trên mình, lại còn vì sợ chúng tôi và sợ đêm
tối nữa. Cái gì mà chúng nó chả sợ. Ngay chúng tôi cũng thế thôi. Có đến
mười lần chúng tôi quay lại hỏi lão trung tá đường đi thì lần nào lão cũng
