chiến tranh vẫn còn vương vất hơi hướng những ngôi làng cháy dở, những
cuộc nổi dậy không thành, những vụ bán buôn phá sản. Những người bới
rác, từ bao nhiêu mùa nay, đốt những đống rác ẩm xì trong các hố đậy nắp
gỗ. Đó là những người khốn khổ không còn ra hình thù gì nữa mang vác
những vỏ chai và nỗi nhọc nhằn của bản thân mình. Họ sẽ đến ho sù sụ ở
trạm y tế cạnh đó thay vì đánh đu với những toa xe điện trên bờ dốc, rồi đái
một bãi thật thỏa thích. Người cắt không còn hột máu. Chẳng còn chuyện
gì. Lần sau, chiến tranh có xảy ra, họ lại có dịp làm giầu bằng bán da chuột
cống, bạch phiến và mặt nạ bằng tôn dập.
Để thuận tiện, tôi chọn một căn hộ nhỏ bên cạnh cái vùng mà từ đó tôi
có thể thấy rõ các bờ dốc và người thợ đứng trên đó ngơ ngác trông vời vợi
đi đâu, với cánh tay băng bó trắng toát do tai nạn lao động, không còn biết
làm gì, nghĩ gì và cũng không có được mấy tí để đi uống rượu và để thỏa
mãn lương tâm mình.
Molly rất có lý, tôi bắt đầu hiểu em hơn. Việc học hành sẽ làm cho anh
đổi thay, làm cho anh tự hào là một con người. Phải trải qua đó mà đi sâu
vào cốt lõi cuộc đời. Trước đây tôi chỉ loanh quanh ngoài rìa, tự coi là đã
được giải phóng nhưng thật ra mới chỉ là chông đỡ những cái chẳng đâu
vào đâu. Mình đã quá mơ mộng, chỉ lướt trên toàn những ngôn từ. Đời đâu
chỉ có thế. Những cái anh đã làm mới chỉ là những ý định, những cái vỏ bề
ngoài. Phải làm cái đó dứt khoát. Với nghề y, tôi dù không có năng khiếu
cho lắm, cũng được gần gũi nhiều người, nhiều vật, với tất cả. Giờ đây chỉ
còn vấn đề đi thẳng đến đó, vào đúng chỗ của nó. Cái chết đang đuổi sau
anh, phải dấn bước lên và cũng phải ăn nữa trong khi người ta đang tìm
kiếm, hơn nữa đang đạo đức giả về chiến tranh. Có quá nhiều việc phải
hoàn thành. Thật không đơn giản.
Trong lúc chờ mong bệnh nhân nhưng họ đến chẳng nhiều nhặn gì, thì
cũng phải có thời giờ để khởi động chứ, người ta nói cho tôi yên lòng. Bởi
thế, trước mắt, người đang ốm lại chính là tôi.
Tôi thấy rằng, không có gì thê thảm hơn ở La Garenne-Rancy, khi
vắng khách. Có thể nói vậy. Chớ có suy nghĩ gì ở những nơi đó, nhưng tôi
thì lại tìm đến đấy, và cả phía bên kia trái đất nữa, để mà được thanh thản
