quanh mình. Chỉ còn tìm lại được nhau trong tĩnh lặng, khi đã quá muộn,
như những người chết. Tôi cũng thế, còn phải chuyển động, còn phải đi nơi
khác. Tôi đã cố làm, cố biết nhưng chỉ hoài công... Tôi không thế cứ ở mãi
đây với chị.
Tấm bằng của tôi phồng lên và nhô ra khỏi miệng túi, còn phồng hơn
cả tiền bạc và giấy tờ căn cước của tôi trong đó. Trước cửa đồn cảnh sát,
tay nhân viên đứng gác đang chờ đổi phiên nửa đêm; anh ta ra sức khạc
nhổ. Chúng tôi chào nhau.
Sau cái đèn nhấp nháy ở góc đại lộ, nơi bán xăng, là trạm thu thuế
đem hàng vào thành phố, các nhân viên thuế mặc đồng phục lá cây ngồi
trong lồng kính. Mấy chiếc xe điện không chạy nữa. Đây là lúc hợp thời để
chuyện trò về cuộc sống với các nhân viên thuế, về cuộc sống ngày càng
khó khăn, đắt đỏ. Họ có hai người, một già một trẻ, gầu trắng xóa trên đau
cả hai, họ cúi xuống những bản kê danh sách và biểu thuế to thế này. Qua
những tấm kính của họ, có thể thấy trên bến sông lớn hình bóng những bức
tường thành cũ vươn cao trong đêm tối chờ đón những con tầu từ phương
xa, những chiến hạm cao quý, mà ta sẽ không còn bao giờ thấy nữa. Chắc
chắn là thế. Ta hãy hy vọng.
Tôi với mấy nhân viên thuế chuyện trò tào lao với nhau một lúc, và
còn uống với nhau một tách cà phê hâm nóng trên cái lò nhỏ. Họ hỏi giễu,
liệu tôi có hay đi du ngoạn trong lúc khuya khoắt thế này, với một gói nhỏ
trong tay. “Đúng thế đấy”, tôi trả lời họ. Chẳng cần giảng giải vô ích những
điều không mấy bình thường với các nhân viên thuế. Họ không thể hiểu gì
hơn. Nhưng cũng có phần bừng bực vì nhận xét của họ, tôi nẩy ra ý thích
làm cho họ ngạc nhiên, nói liến láu về trận đánh năm 1816, trận đánh đã lôi
cuốn quân cô-dắc vào trận địa bầy sẵn của Napoléon vĩ đại, ở La Barrière,
ngay chỗ chúng ta đang đứng đây.
Tất nhiên là câu chuyện được viện dẫn quá lên. Nhưng chỉ bấy nhiêu
lời cũng đã thuyết phục được hai kẻ bần tiện ấy bằng trình độ văn hóa hơn
trội và sự uyên bác bốc đồng của tôi. Thế là tôi bình tâm đi tiếp về phía
quảng trường Clichy, qua đường phố đó mà đi lên.
