giăng-tin vui nhộn hơn và trả cao hơn, trong khi các rạp chiếu bóng thì
buồn tẻ và trả ít. Những sự so đo ấy là cả cuộc đời đấy.
Cái Nhà hát quân đội
bất thần ra đời càng làm đầy thêm nỗi bất
hạnh của tôi. Tức thì Musyne tạo ra hàng trăm mối quan hệ quân sự với Bộ
Chiến tranh và lại càng thường xuyên hơn ra mặt trận giải khuây cho các
chú lính của chúng ta, lắm khi cả tuần liền. Em biểu diễn đến từng chi tiết
các bản sonate và adagio trước các bồn hoa của bộ Tham mưu, và được
xếp chỗ ngồi rất khéo để có thể ngắm cặp giò của em. Lính tráng ngồi các
bậc phía sau các thủ trưởng và chỉ được thừa hưởng những dư âm mê ly
của các thủ trưởng. Sau đó, em không tránh khỏi những đêm rất ư phức tạp
trong các khách sạn của khu vực các quân đoàn. Một hôm em từ các quân
đoàn về với tôi rất nhí nhảnh vui nhộn, đem theo một tấm bằng phong anh
hùng, do một trong các vị tướng lớn của chúng ta ký tên, thưa bạn. Tấm
bằng đó là nguồn gốc quyết định sự thành đạt của em.
Đối với cái cộng đồng Ác-giăng-tin nọ thì em lại biết làm cho chuyện
này thành một chuyện cực kỳ bình dân. Họ ăn mừng với em. Họ mê mệt vì
cô em Musyne của tôi, cô chiến sĩ nghệ sĩ vĩ cầm xinh đẹp! Tươi mát,
phòng the còn khép kín mà thêm vào đó lại còn là anh hùng nữa chứ!
Những anh chàng Ác-giăng-tin đó mang ơn cái xứ sở đang nuôi dưỡng
mình, họ hiến dâng cho các thủ trưởng lớn của chúng ta một trong những
tuyệt phẩm của họ, không chỉ gọn lỏn trong một cái túi dết thôi đâu, và khi
em Musyne của tôi trở về với họ, cầm trong tay tấm bằng thực hẳn hoi, với
nét mặt trẻ thơ xinh xắn, những ngón tay nhỏ nhắn nhanh nhẹn và đáng tự
hào, thì bọn họ anh nào cũng đua nhau mà tỏ lòng yêu mến em, cứ như
trong một cuộc bán đấu giá không bằng!
Cái thứ thơ phú ca ngợi anh hùng thường chi phối mà không hề bị
chống cự, những kẻ không hề phải ra trận và nhất là những kẻ đang làm
giầu kinh khủng bằng chiến tranh. Đó là chuyện hợp lệ thôi mà.
Chà! cái thứ chủ nghĩa anh hùng tinh quái ấy, tôi xin nói với bạn là nó
đang suy yếu dần. Các lão chủ tầu buôn ở Rio
trao tên tuổi và hoạt
động của họ cho cô em xinh đẹp, và phải công nhận em là người đã khéo
