HÀNH TRÌNH TRÍ THỨC CỦA KARL MARX - Trang 81

chúng và nhằm tiêu diệt chúng bằng cách tiêu diệt những điều kiện tạo ra
chúng (sẽ bàn trong chương về phương pháp).
Đối với đồng chí nhưng đã đi lệch đường, Mác cũng không chút thương
hại, và phê bình ở đây là một bút chiến, với một thái độ châm biếm, chế
riễu, khinh bỉ đôi khi thật tàn nhẫn. Mác không phân biệt người với lý
thuyết, không chủ trương tìm hiểu, đối thoại, nhưng chỉ nhằm tranh thủ
chân lý và do đó không ngần ngại làm nhục, tổn thương con người hay đè
bẹp đối phương.
Chẳng hạn Mác phê bình Bruno Bauer, người bạn, đồng chí cũ về thái độ
duy tâm trừu tượng của Bauer khi phân tách những vấn đề thực tại. Ngay
cái tựa cũng đã ngụ ý chế riễu một cách khinh bỉ rồi; Mác gọi tất cả những
bạn bè của Bauer là đồng bọn, là “Thánh gia” hay “Phê bình việc phê bình
phê bình chống lại B. Bauer và đồng bọn”.
Một vài cái đề các chương ngụ ý mỉa mai.
- Sự sâu xa của phê bình phê bình hay phê bình phê bình dưới ngòi bút của
Jungnitz (Chương II).
- Phê bình phê bình như một bình an của trí thức hay là phê bình phê bình
dưới ngòi bút của Edgar (chương IV).
- Phê bình phê bình buôn bán những bí nhiệm, hay phê bình dưới ngòi bút
của Szeliga (chương V).
- Phê bình tuyệt đối hay phê bình dưới ngòi bút của Bruno…
Khi phê bình khiêu vũ, Szeliga đã chỉ coi khiêu vũ như một phạm trù chung
chung để tìm hiểu tại sao xã hội chấp nhận khiêu vũ mặc dầu trai gái từng
đôi ôm nhau và có thể có vẻ “được kích thích, cảm khoái mà dư luận không
coi những va chạm ôm ấp đó như khiêu dâm”.
Mác mỉa mai Szeliga: Ông Mục sư (Mác gọi nhà phê bình là mục sư) không
nói tới những lối nhảy dâm đãng “can can” polka, (điệu vũ của miền
Bohême) nhưng chỉ nói tới khiêu vũ chung chung, đến phạm trù khiêu vũ,
một phạm trù không khiêu vũ ở đâu cả, trừ trong bộ óc phê bình của ông
mục sư. Chỉ cần ông quan sát một chút một điệu nhảy theo lối “nhà tranh”
ở Paris cũng đủ để tinh thần ki tô giáo Nhật Nhĩ Man của ông phẫn nộ vì
tính cách ngổ ngáo hồn nhiên, lời nhạc bộ điệu khiêu dâm của nó”

[2]

.