hai người họ đến với nhau thật là tệ hại. Ôi! Hóa ra lúc bấy giờ trong đầu
tôi đã nảy sinh chừng ấy ý tưởng, mặc dù chưa hề có chút kinh nghiệm thực
tế nào cả. Những điều như thế đều có thể suy đoán. Hơn thế nữa, tôi đã
hiểu rằng trên những con đường lầm lỗi nọ, tôi sẽ dấn thân bước tiếp không
phải đến nơi tôi muốn, mà đến nơi tôi bị xô đẩy bởi tình cảm của mình và
bởi hoàn cảnh, những hoàn cảnh nhiều khi chỉ là tức thời, chẳng có ý nghĩa
gì, nhưng lại là những yếu tố quan trọng và nhiều khi quyết định hạnh phúc
cuộc đời. Về phần mình, tôi cảm thấy thật vô cùng bất hạnh, và mặc dù đối
với ai đó những âu lo nọ của tôi có thể xem như tầm thường, tôi phải nói rõ,
tầm cỡ của sự đau khổ không phụ thuộc vào điều bản thân sự đau khổ đó là
cái gì, mà phụ thuộc vào điều người ta cảm nhận nó như thế nào.
Thế nhưng quả thực không có gì xảy ra cả! Chưa có gì xảy ra cả! Nằm
trên giường, tôi nhắc đi nhắc lại những lời đó cho đến lúc mọi ý nghĩ dần
dần cứ rối lên trong óc, khuếch tán mãi ra rồi chìm sâu vào giấc ngủ mệt
mỏi thông thường. Bao nhiêu căn nguyên từ bên ngoài cũng tích tụ lại bổ
sung cho ý nghĩ đó. Những câu chuyện kể của cha tôi, những nhân vật và
các trường hợp xảy ra trong truyện đã nối kết với giây phút hiện tại, nối kết
với Selim, với Hania và với mối tình của tôi. Cũng có thể đúng là tôi hơi bị
nóng đầu, đặc biệt sau cú ngã ngựa ấy. Bấc cây nến cháy tàn đột nhiên rơi
xuống đế cắm: trong phòng tối như bưng, sau đó bật lên tia sáng xanh lè,
sau đó lại một tia nhỏ hơn và nhỏ nữa, cứ như thế cho đến lúc ánh sáng lụi
tàn kia bỗng bừng lên mạnh mẽ rồi tắt lịm. Chắc phải khuya lắm rồi; phía
ngoài cửa sổ gà đã cất tiếng gáy; tôi thiếp đi trong giấc ngủ nặng nề mệt
mỏi, để sáng hôm sau mãi rất lâu mới tỉnh dậy được.
Ngày hôm sau hóa ra tôi ngủ quên, bỏ cả bữa sáng, và sau đó ngủ đến
tận bữa ăn trưa, bỏ lỡ cơ hội gặp mặt với Hania, vì nàng có tiết học với bà
d'Yves đến tận hai giờ chiều. Bù vào đó, vì đã được ngủ đẫy giấc, tôi lấy lại
can đảm và không nhìn đời bằng con mắt u ám như hôm trước. "Đối với
Hania mình sẽ tỏ ra độ lượng, lịch sự và bằng thái độ đó bù lại lối cư xử
đáng ghét ngày hôm qua" - tôi nghĩ thầm. Lúc bấy giờ tôi đã không lường
trước được một điều là những lời nói cuối cùng của tôi không chỉ làm
Hania khó chịu, mà hơn thế, đã xúc phạm nàng. Khi Hania cùng xuống ăn
