với anh ta thì kinh khủng, anh ta luôn muốn người ta ghi nhận mình.
— Chào anh Henri, - anh ta vừa trả lời vừa khẽ ưỡn hai vai, anh ta tưởng
làm thế mình sẽ cao hơn.
Với Jardin-Beaulieu, được gọi Aulnay-Pradelle bằng tên chứ không phải
bằng họ mang lại cho anh ta một niềm khoái trá mà anh ta sẵn sàng bán cha
bán mẹ để mua lấy, vả lại anh ta cũng đã bán thân sinh của mình rồi. Anh ta
giả giọng người khác để tưởng rằng mình cũng như họ, Henri vừa nghĩ
bụng vừa chìa bàn tay mềm mại, gần như lơ đễnh, rồi y hỏi nhỏ, vẻ căng
thẳng:
— Thế nào?
— Vẫn chưa có gì, - Jardin-Beaulieu trả lời. - Chẳng có gì lọt ra cả.
Pradelle bực tức rướn một bên lông mày, y cực kỳ xuất sắc trong việc
chuyển những thông điệp không lời cho đám nhân viên quèn.
— Em biết, - Jardin-Beaulieu xin lỗi, - em biết ạ…
Pradelle rất nôn nóng.
Vài tháng trước đó, Nhà nước quyết định giao cho các công ty tư nhân
khai quật hài cốt của những người lính được chôn ngoài mặt trận. Dự án
này nhằm quy tập tất cả vào những nghĩa trang liệt sĩ lớn, nghị định của Bộ
trưởng nêu rõ việc “xây dựng với số lượng ít nhất những nghĩa trang lớn
nhất”. Vấn đề là xác lính nằm rải rác khắp nơi. Trong những nghĩa trang
tạm bợ cách chiến tuyến vài cây số, thậm chí vài trăm mét. Trên những
vùng đất giờ phải trả lại cho nông dân. Đã từ nhiều năm nay, đúng ra là từ
khi chiến tranh nổ ra, các gia đình đấu tranh đòi được viếng mộ con em
mình. Việc quy tập các phần mộ không loại trừ việc một ngày nào đó phải
trả lại cho các gia đình có nguyện vọng hài cốt con em họ, nhưng chính phủ
hy vọng một khi được xây xong, những nghĩa trang mênh mông, nơi những
người anh hùng “yên nghỉ bên cạnh những đồng đội đã hy sinh ở chiến
trường”, sẽ xoa dịu sự sốt sắng từ phía các gia đình. Và tránh cho Nhà nước
phải chịu thêm lần nữa các khoản chi phí vận chuyển cá nhân, chưa kể vấn
đề vệ sinh y tế, một vấn đề nan giải thực sự, cực kỳ đắt đỏ, trong khi đó,
chừng nào Đức chưa trả nợ, chừng ấy ngân sách vẫn còn cạn kiệt.
