Thực ra, chỗ làm ở ngân hàng đó, Albert sẵn sàng giữ lấy. Đến làm, ngồi
vào bàn của mình, những lọ mực đã được đổ đầy, những cây bút chì đã
được gọt, những trang tài khoản mới tinh, cái giá treo quần áo bằng gỗ nơi
anh treo áo khoác và mũ mà bây giờ anh có thể xem như của mình, những
ống tay áo bằng vải láng mới tinh, tất cả những thứ đó làm nảy sinh trong
anh nỗi khao khát được yên tĩnh, được bình tâm. Suy cho cùng, đó hẳn là
một cuộc sống dễ chịu. Hoàn toàn đúng với suy nghĩ của anh về cuộc sống
ở hậu phương. Nếu anh giữ được công việc có mức lương rất hậu hĩnh này,
thậm chí anh còn có thể thử vận may với cô hầu xinh đẹp ở nhà Péricourt…
Đúng thế, một cuộc sống mộc mạc nhưng tươi đẹp. Thay vì vậy, tối hôm
đó, Albert, bồn chồn đến nôn nao, đã đi tàu điện ngầm, đem theo một túi
xách trong đó có năm nghìn quan tiền chẵn. Thời tiết lúc ấy còn mát mẻ,
anh là hành khách duy nhất đổ mồ hôi.
Albert có lý do khác để nôn nóng ra về: anh bạn kéo xe ba gác bằng một
tay chắc đã ghé qua nhà in chở catalogue về.
Vừa vào đến sân, anh thấy những cái gói buộc dây… Chúng đây rồi!
Thật là ấn tượng. Thế là họ đã làm được. Cho đến khi đó, họ vẫn đang ở
khâu chuẩn bị; giờ thì tiến hành thôi.
Albert nhắm mắt lại, cảm thấy chóng mặt, lại mở mắt ra, đặt túi xách
xuống đất, cầm một gói lên, tháo dây buộc.
Catalogue Ký ức Tổ quốc.
Y như thật.
Mà đúng là thật, in ở Rondot Frères, phố Abbesses, tất cả những gì
nghiêm túc nhất mà người ta có thể hình dung. Mười nghìn bản đã được
giao. Tám nghìn hai trăm quan tiền in. Anh đang sắp rút tập catalogue trên
cùng ra xem thì một tiếng kêu như ngựa hí khiến anh dừng lại. Tiếng cười
của Édouard mà người ta nghe thấy từ chân cầu thang. Tiếng cười the thé,
nổ giòn, thứ tiếng cười vẫn văng vẳng trong không trung sau khi đã tắt. Có
cảm giác đó là tiếng cười vui lạ lùng, như thể tiếng cười của một người đàn
bà đã phát điên. Albert cầm túi xách và đi lên. Khi mở cửa, anh được chào
