cậu ta, và đầu Maillard bất giác lắc theo; điều này chẳng có ý nghĩa gì, và
đột nhiên Édouard nảy ra một ý không mấy hay ho, anh tưởng tượng có thể
anh lính đó chưa chết hẳn, ý nghĩ này khiến anh khổ sở hơn nữa, nhưng thế
đó, bây giờ, khi đã nghi ngờ, đã tự hỏi mình như vậy, anh nhất thiết phải
kiểm tra, và đối với chúng ta, thật là kinh khủng khi nhìn thấy điều đó. Ta
muốn hét lên với anh, đừng, cậu đã làm hết sức mình, ta muốn nhẹ nhàng
nắm lấy tay anh, ôm siết lấy anh, để anh thôi đừng hành động như thế, tức
tối như thế, ta muốn nói với anh những điều mà người ta thường nói với
bọn trẻ khi chúng đang phát khùng, ta muốn ôm chặt anh cho đến khi anh
khô nước mắt. Vỗ về anh, nói gọn lại là như thế. Chỉ có điều, cả bạn cả tôi,
không có ai bên cạnh Édouard, để đưa đường dẫn lối cho anh, và, trong đầu
óc anh, đã trỗi dậy ý nghĩ rằng có thể Maillard chưa chết hẳn. Édouard đã
từng chứng kiến điều đó một lần, hay là ai đó đã kể cho anh nghe, một
huyền thoại chiến trường, một trong những câu chuyện không có ai làm
chứng, một người lính mà người ta tưởng đã chết và đã được cấp cứu, tim
anh đã đập lại.
Trong lúc nghĩ vậy, dù đau đớn không thể tưởng tượng nổi, Édouard vẫn
cố đứng lên bằng chân trái lành lặn của mình. Và khi nhấc người lên, anh
nhìn thấy chân phải lê lết đằng sau, qua màn sương nơi sợ hãi, kiệt sức, đau
đớn và tuyệt vọng hòa lẫn vào nhau.
Anh lấy đà, một chốc.
Trong một giây, anh đứng bằng một chân, như một con diệc, không biết
dựa vào đâu để giữ thăng bằng, anh đưa mắt nhìn xuống dưới, rồi, sau khi
hít một hơi nhanh nhưng sâu, anh đột ngột ngã lên ngực Albert, bằng toàn
bộ trọng lượng cơ thể.
Tiếng răng rắc nghe thật tai hại, đó là tiếng xương sườn bị đè, bị gãy.
Édouard nghe thấy một tiếng rên. Bên dưới anh, đất sụt xuống khiến anh
trượt theo, như thể bị ngã ghế, nhưng không phải đất dâng lên mà là Albert
đã lật người lại, nôn thốc nôn tháo và bắt đầu ho. Édouard không tin vào
mắt mình, nước mắt anh lại trào ra, cái gã Édouard này đúng là may mắn,
hẳn các bạn cũng phải thừa nhận. Albert tiếp tục nôn, Édouard vui mừng vỗ
