Ông Péricourt cho anh ta về trước khi mở phong bì, ông muốn ở lại một
mình.
Jules d’Epremont đã vẽ tám bức tranh. Hai bức toàn cảnh dưới một góc
độ hiếm thấy, như thể anh tiến sát quá nên hầu như chỉ nhìn tượng đài từ
dưới lên, rất bất ngờ. Bức đầu tiên vẽ mặt phải của bộ ba mang tên Nước
Pháp đưa những đoàn quân ra trận, bức thứ hai, phía bên trái, Những
người lính dũng cảm đang tấn công kẻ thù.
Ông Péricourt sững sờ. Cho đến lúc đó, tượng đài đang ở trạng thái tĩnh
bỗng trở thành một thứ hoàn toàn khác. Có phải do những phối cảnh khác
thường? Hay do nó ngự trị bạn, thu nhỏ bạn, nên dường như nó nghiền nát
bạn…?
Ông tìm từ để nói rõ cảm giác của mình. Từ đó xuất hiện, đơn giản, gần
như ngớ ngẩn, nhưng nói lên tất cả: “sống động”. Thế đó, đó là một tính từ
kỳ cục, có lẽ Labourdin là người đã nói ra, nhưng hai cảnh đó thể hiện tính
hiện thực tuyệt đối, còn thực hơn cả một số bức ảnh chiến sự chụp những
người lính trên chiến trường đăng trên báo.
Sáu bức vẽ khác cho thấy cận cảnh một số chi tiết, gương mặt của người
phụ nữ mặc bộ trang phục xếp nếp, gương mặt nhìn nghiêng của một người
lính; gương mặt đã khiến ông Péricourt đi đến quyết định chọn đề án này
không có trong đó… Bực mình thật.
Ông lần giở các bức tranh, đưa lại gần những bức vẽ ông đang có, dành
nhiều thời gian để cố tưởng tượng mình đang đi vòng quanh tượng đài thật,
và thậm chí chui vào bên trong. Không thể nói khác, ông Péricourt bắt đầu
sống trong tượng đài của mình, như thể ông có một cuộc sống kép, như thể
ông đã giấu một người tình vào đồ đạc của mình và trốn trong đó hàng giờ
mà không ai biết. Sau vài ngày, ông hiểu rõ tượng đài đến mức có thể hình
dung ra nó dưới những góc độ chưa được phác thảo.
Ông không giấu được Madeleine, việc đó chỉ vô ích. Nếu có một người
đàn bà nào đó trong đời ông, cô chỉ cần nhìn qua cũng đoán được. Khi
Madeleine vào, bố cô đang đứng ngay giữa phòng, dưới đất là tất cả các
bức vẽ bày ra thành hình tròn xung quanh, hoặc cô thấy ông đang ngồi trên
