cha, Chúa nhân từ chẳng tử tế với cha chút nào!” gã cười thích thú. Cha
tuyên úy mím môi lại rồi loay hoay tìm một chỗ trên ghế dài, có vẻ như
người ta sắp mang đến nhiều ghế nữa, nhưng khi nào thì chẳng ai biết.
Trong khi chờ đợi, những người đang ở đây cố mà chịu trận, cha tuyên úy
tìm được một chỗ nhờ lính tráng ngồi sít lại, nếu là sĩ quan thì ông đã cho
họ biết tay rồi, nhưng một cha xứ thì…
Đám đông đúng là không tốt cho nỗi lo âu của Albert. Anh rúm ró hai tư
trên hai tư giờ. Không thể nằm đâu mà không bị người này hay người kia
chen lấn. Rồi sự ồn ào, những tiếng kêu thét làm anh cực kỳ khó chịu, ong
cả đầu, anh không ngừng giật mình và cứ phải xoay trở phân nửa thời gian.
Đôi khi, như thể cửa boong tàu khép lại, tiếng ồn ào của đám đông quanh
anh bỗng dưng tắt ngúm và thay vào đó là những tiếng vọng trầm đục,
nghèn nghẹt như tiếng đạn pháo nổ trong lòng đất.
Tình trạng đó trở nên thường xuyên hơn từ khi anh thoáng thấy đại úy
Pradelle ở cuối đại sảnh. Đứng giạng hai chân, tư thế ưa thích của y, tay
chắp sau lưng, y quan sát cảnh tượng thê thảm đó với vẻ nghiêm nghị của
một người ngao ngán nhưng lại bình yên vô sự trước sự tầm thường của
những kẻ khác. Khi nhớ tới y, Albert lại lo sợ, giương mắt nhìn chằm chằm
vào đám lính đứng quanh mình. Anh không muốn nói về đại úy Pradelle
cho Édouard nghe nhưng anh có cảm giác y có mặt khắp nơi, như một hồn
ma xảo trá, lượn đi lượn lại đâu đó, rất gần, chỉ chực nhảy xổ vào anh.
***
Có lẽ cậu nói đúng, dẫu sao, con người ta cũng ích kỷ thật.
Cậu xem xem, thư mình thật là rời rạc…
— Albert!
Chính là bởi vì, cậu thấy đấy, đầu óc chúng ta cũng rối lắm.
Khi chúng ta có…
— Albert, chết tiệt!
Tay hạ sĩ điên tiết nắm lấy vai Albert, vừa lắc vừa chỉ tấm biển. Albert
vội vàng gấp lại mớ giấy tờ lộn xộn của mình rồi vừa chạy vừa gom đồ đạc
