năm trước. Chúng tôi không có ý nói là cần trả mức lương cao hơn
mức đáng được trả. Dù đồng lương cao ngày hôm nay có thể sẽ bị coi
là thấp trong 10 năm sau.
Nếu như việc một nhà quản lý doanh nghiệp cố gắng trả
nhiều cổ tức hơn là một việc làm đúng đắn thì việc anh cố gắng
trả mức lương cao hơn cũng là điều hoàn toàn hợp lý. Nhưng việc
một nhà quản lý doanh nghiệp trả lương cao chưa hẳn đã là điều
đúng đắn. Dĩ nhiên, nếu có thể trả lương cao nhưng anh ta lại
không làm như vậy thì anh ta đáng bị lên án. Tuy nhiên, một mình
anh ta thì không bao giờ có thể nâng mức tiền lương cao lên. Không
thể trả lương cao trừ khi người lao động tự kiếm ra chúng. Lao động
của họ là một yếu tố sản xuất. Nhưng đó không phải là yếu tố
sản xuất duy nhất - cách quản lý yếu kém có thể gây lãng phí lao
động và nguyên liệu và nó cũng sẽ vô hiệu hoá mọi cố gắng của
người lao động. Người lao động cũng có thể làm hỏng kết quả của
việc quản lý tốt. Nhưng trong mối quan hệ cộng tác giữa quản lý
giỏi và người lao động trung thực, chính người lao động đã mang lại
mức tiền lương cao hơn. Anh ta cống hiến sức lực, tay nghề và
nếu là sự cống hiến thực sự và bằng cả nhiệt huyết, thì tiền
lương cao là phần thưởng xứng đáng cho anh ta. Người lao động
không chỉ kiếm những đồng lương đó mà còn đóng góp phần lớn
trong việc tạo ra chúng.
Tuy vậy, phải thấy rõ là lương cao bắt nguồn từ trong
nhà máy. Nếu nó không được tạo ra từ nhà máy thì không thể có
tiền nhiều trong các phong bì trả lương. Sẽ chẳng bao giờ có một hệ
thống nào được tạo ra để loại bỏ sự cần thiết của công việc. Thực
tế đã chứng minh điều đó. Những bàn tay và trí óc nhàn rỗi chưa
bao giờ dành cho bất cứ ai trong chúng ta. Công việc là sự khôn
ngoan, là lòng tự trọng, và là lối thoát của chúng ta. Vì thế, từ chỗ
là mối nguy hại, công việc là sự ban phước lành lớn nhất. Công
