Dù cho lúa mỳ có được giá 1 đô la một giạ hay 2,5 đô la một giạ thì
người lao động cũng mất cùng một công sức lao động trong một
ngày. Hay trứng có giá 12 xu hay 90 xu một tá thì cũng như nhau.
Vậy điều gì làm nên sự khác biệt trong công sức mà người lao động
bỏ ra cho một công việc hiệu quả? Nếu chỉ liên quan đến bản thân
anh ta thì việc duy trì được công việc và có lợi nhuận sẽ có thể là vấn
đề đơn giản. Nhưng anh ta không chỉ là một cá nhân đơn lẻ. Anh ta
là một người công dân, đóng góp cho sự giàu có của đất nước. Anh ta
là người chủ gia đình, có thể là người cha với những đứa con được
nuôi dạy tốt và sống nhờ vào những gì anh kiếm được. Chúng ta
cần phải tính đến tất cả những yếu tố thực tế này. Đóng góp
của cả gia đình anh ta cho lao động hàng ngày của anh ta sẽ phải được
tính toán như thế nào đây? Chúng ta trả lương cho sức lao động của
anh ta, nhưng gia đình anh ta góp bao nhiêu phần trong công việc
đó? Rồi chúng ta còn phải trả bao nhiêu cho vị trí một người công
dân của anh ta? Và bao nhiêu cho vai trò một người cha? Hơn nữa,
người công nhân này làm việc trong nhà máy nhưng vợ anh ta lại làm
việc ở nhà. Nhà máy phải trả lương cho cả hai người. Vậy có thể trông
đợi vào hệ thống tiền lương như thế nào để công sức của gia đình
anh ta cũng được tính vào cân đối chi phí lương cho công việc hàng
ngày của anh ta? Liệu chi phí cho cuộc sống của người công nhân
này có được xem là “chi phí” và việc anh ta có được một mái nhà và
gia đình là “lợi nhuận” hay không? Liệu lợi nhuận trong công việc có
thể chỉ được tính toán trên cơ sở tiền mặt và tính toán bởi số lượng
tiền còn lại sau khi anh ta đã chi trả đủ cho cuộc sống của bản thân
và các nhu cầu của gia đình hay không? Hay tất cả các mối quan
hệ này chỉ được xét một cách nghiêm ngặt theo tiêu chí chi phí đầu
người còn lợi nhuận không được tính vào đó? Sau khi công việc đã đủ
đáp ứng cho nhu cầu của người lao động và gia đình anh ta, mang lại
cho họ cơm ăn áo mặc, nhà cửa, học hành và những đặc quyền, đặc
lợi gắn với mức sống của họ, liệu người lao động có nên được có
thêm khoản nào để tiết kiệm hay không? Và liệu công việc hàng
