Chương V
Bên dưới buồng tu của tôi là nhà bếp tu viện. Trong khi viết tôi nghe
thấy tiếng đồng thau chạm loảng xoảng: các nữ tu phụ bếp đang rửa
bát đĩa trong gian nhà ăn đạm bạc của chúng tôi. Xơ tu viện trưởng
giao cho tôi một nhiệm vụ khác họ: viết ra câu chuyện này, nhưng
toàn bộ nỗi khó nhọc trong tu viện được hiểu như dồn lại làm một,
hướng đến cái mục tiêu duy nhất: sự lành mạnh phần hồn. Hôm qua
tôi viết về trận đánh, tiếng loảng xoảng trong bồn rửa bát với tôi
dường như là tiếng giáo va vào khiên và áo giáp, tiếng gươm đao chát
chúa chém lên mũ sắt; rồi từ bên kia cái sân hành lang, tiếng khung
cửi của các nữ tu thợ dệt quay lạch cạch dường như là tiếng vó ngựa
cồm cộp phi nước đại, cho nên, những gì tai tôi nghe ra, thì cặp mắt
lim dim của tôi biến thành những thị kiến, đôi môi tĩnh lặng của tôi
biến thành ngôn từ và ngôn từ, và ngòi bút lao theo trên trang giấy
trắng bắt cho kịp.
Hôm nay có lẽ vì không khí nóng bức hơn, nên mùi bắp cải nồng hơn,
đầu óc tôi uể oải hơn, và tiếng rửa bát đĩa loảng xoảng không dìu tôi
ra xa hơn những gian nhà bếp của đạo quân Pháp: tôi trông thấy các
chiến binh đang đứng xếp hàng trước những miệng nồi nghi ngút
khói, trong tiếng gõ liên hồi của cùi dìa và cà mèn, tiếng muôi va
cành cạch vào thành nồi, tiếng cạo rột roạt mảng cháy dính dưới đáy
cái nồi đã cạn; và cái cảnh tượng, cái mùi vị bắp cải ấy sẽ lặp lại ở
mọi đội quân, dù là đội Norman, đội Angevin, hay đội Bourgogne.
Nếu sức mạnh của một đạo quân được đo bằng tiếng náo động phát
ra, thì đạo quân Pháp đúng là vang rền biểu dương mình vào giờ cơm.
Tiếng ầm ĩ dội qua các thung lũng và đồng bằng, tới tận nơi nó hòa
lẫn với một thứ tiếng dội tương tự, xuất phát từ các miệng nồi quân
ngoại-đạo. Cùng giờ, đạo quân đối phương cũng đang mải mê nuốt
