truyền lại từ thời César. Vì chúng mà ông cho làm lại con đường từ
Flaminia đến tận Rimini, cho gọi những tên hề và các triết gia từ Hy Lạp
sang, những vũ công từ Cadix, những đấu sĩ từ Gaule và Đức, cho mang
những con trăn, hà mã, hươu cao cổ, hổ, voi, sư tử từ châu Phi về. Và cuối
cùng cũng vì chúng mà trước khi chết ông hỏi: "Các ngươi có hài lòng về ta
không hỡi dân La Mã? Ta có hoàn thành vai trò hoàng đế không? Có ai?…
Thế thì vỗ tay đi…?
Đó là những gì xảy ra trên đường Appia, ở Rome với người La Mã vào thời
hoàng đế Auguste. Nhưng vào thời điểm hai vị lữ khách của chúng ta đang
đi tại đó, tức là gần hai nghìn năm đã trải qua, cái nơi thích thú nhất của
những kẻ đã chết từ cổng Capène đến Albano, chỉ còn là những hoang tích
lụi tàn mà trong đó chỉ có con mắt của nhà khảo cổ mới có thể dõi theo
được cái huyền bí của quá khứ mà thôi.
