Réal. Vì ngài Réal còn bận làm việc với Bonaparte nên tướng Moncey nhận
được bản báo cáo ấy trước ông lập tức mang nó đến chỗ ngài Bonaparte.
Bản báo cáo này có tác động mạnh đến ngài Bonaparte, ông như thấy một
tay Bourbon đang lăm le vũ khí ở Strasbourg chỉ chực xông vào đất Pháp
để tiến hành vụ ám sát mới. Bất cứ một tham mưu sống lưu vong quanh
ông hoàng này cũng có thể sẵn sàng rút gươm ra bảo vệ lợi ích của ngai
vàng, Bộ trưởng Anh, cảnh sát Anh và cuối cùng là Dumouriez một kẻ Ăng
lê hơn bất cứ người Anh nào. Ông ra lệnh cho tướng Moncey ra về nhưng
giữ lại bản báo cáo. Ông tướng này phải đi báo cho ông Fouché, cho hai
Tổng tài khác và cho ông Réal đúng bảy giờ phải đến điện Tuileries.
Hôm ấy, lúc bảy giờ ngài Tổng tài thứ nhất đã có hẹn với Chateaubriand.
Ông liền sai thư ký là Méneval viết một lá thư gửi đến tác giả cuốn Thần
đồng đạo Cơ đốc để lui lại buổi hẹn ấy đến chín giờ.
Số phận của hai thiên tài vĩ đại này kể ra cũng thật lạ lùng. Họ cùng sinh
năm 1769 nên cùng đến tuổi ba mươi hai. Họ sinh ra cách nhau ba trăm
dặm nhưng lại gặp nhau, quen nhau, chia tay rồi lại hội ngộ, trưởng thành
không giống nhau. Một người lớn lên trong bóng của bức tường trường
quân bị ảm đạm, chịu các kỷ luật quân đội hà khắc đã tạo nên các tướng
rinh và chính sách. Người kia lại lang thang bên những bãi biển, đồng hành
cùng sóng và gió, không có quyển sách nào ngoài cuốn sách thiên nhiên,
không có ông thầy nào ngoài Đức Chúa. Sách và Chúa, hai vị thầy vĩ đại
làm nên những người mơ mộng và các nhà thơ.
Một người luôn theo đuổi một mục đích, dù cái đích đó rất cao, người kia
chỉ có những dục vọng, dục vọng không bao giờ thành hiện thực, một
người muốn làm chủ không gian, người kia lại muốn chinh phục hư vô.
Năm 1791, khi Bonaparte về nhà vài tháng để nghe ngóng tình hình thì
