vời bằng cho vay tiền không phải trả. Nhưng tại sao ngân hàng tư nhân
không muốn cho doanh nghiệp nhỏ vay vốn? Giả sử doanh nghiệp sẵn sàng
trả lãi 4%/tháng, cao hơn nhiều lần so với lãi suất bình quân ngân hàng tính
cho một khoản vay thông thường. Một số trang web ở Mỹ hiện nay đã tạo
điều kiện để những bên cho vay ở nước giàu tìm đến với doanh nghiệp ở các
nước đang phát triển. Phải chăng những người này cuối cùng đã hiểu ra điều
cốt lõi mà kẻ khác bỏ lỡ?
Hay trái lại, phải chăng có điều gì những người cho vay phi chính thức làm
được mà ngân hàng không thể? Đó là gì? Và tại sao cho người giàu vay thì ít
tốn kém hơn?
Rủi ro (không dễ) lường trước khi cho người nghèo vay tiền Quy tắc phổ
biến là: Người nào có nguy cơ vỡ nợ cao hơn thì phải trả lãi nhiều hơn. Phép
tính ở đây rất đơn giản: Nếu người cho vay phải thu lại bình quân 110 rupi
cho mỗi 100 rupi cho vay để duy trì hoạt động cho vay (ví dụ đây là chi phí
vốn của anh ta), trong trường hợp không bị vỡ nợ, anh ta sẽ lấy lãi suất 10%.
Nhưng trong trường hợp một nửa số người vay nợ không có khả năng thanh
toán thì anh ta phải thu được ít nhất 220 rupi từ nửa số người thực sự trả
được nợ, và do đó anh ta buộc phải áp mức lãi suất 120% cho tất cả những
người vay nợ. Tuy nhiên tỉ lệ vỡ nợ của các khoản vay không chính thức
không cao như chương trình cho vay có chính phủ hỗ trợ của các ngân hàng.
Vay không chính thức có thể bị chậm thanh toán, nhưng hiếm khi người đi
vay quịt không trả nợ. Theo một nghiên cứu về cho vay nặng lãi ở khu vực
nông thôn Pakistan, tỉ lệ vỡ nợ trung bình chỉ ở mức 2% cho dù lãi suất bình
quân có thể lên tới 78%.
Không phải tự nhiên mà tỉ lệ vỡ nợ của các
khoản vay không chính thức lại thấp như vậy, nó đòi hỏi nhiều nỗ lực từ
phía những người cho vay. Không dễ gì buộc người ta tuân thủ hợp đồng
vay nợ. Nếu để người vay nợ chi dùng khoản vay một cách bất hợp lý, hay
vì lý do nào đó gặp xui xẻo mất hết tiền thì bên cho vay sẽ chẳng thu được
đồng nào, và gần như chẳng thể làm gì để lấy lại tiền. Biết vậy nên người đi
vay thường giả vờ không có tiền khi đến hạn. Nếu bên cho vay không kiểm
