Chúng tôi so sánh các hộ gia đình ở hai nhóm khu vực sau 15 - 18 tháng kể
từ khi Spandana bắt đầu hoạt động cho vay, bằng chứng cho thấy tín dụng vi
mô có hiệu quả. Những người tại khu vực có sự phủ sóng của Spandana có
nhiều khả năng bắt đầu công việc làm ăn kinh doanh, mua sắm những vật
dụng lớn và bền, ví dụ như xe đạp, tủ lạnh hay ti vi. Hộ gia đình nào không
làm ăn buôn bán thì chi tiêu nhiều hơn, trong khi những hộ đã bắt đầu khởi
nghiệp làm ăn thì lại chi tiêu ít đi, thắt lưng buộc bụng để có thể tận dụng tốt
nhất cơ hội mới mình đang có. Không có bằng chứng rõ ràng về việc người
dân dùng tiền vay tiêu xài hoang phí như nhiều nhà quan sát vẫn lo ngại.
Thực tế chúng tôi chứng kiến điều hoàn toàn ngược lại, các hộ gia đình giảm
chi những khoản nhỏ mà họ cho là “hoang phí” như trà và đồ ăn vặt. Đây có
lẽ là dấu hiệu người ta bắt đầu nhìn ra con đường mình phải đi, như Padmaja
dự đoán.
Mặt khác, chẳng có dấu hiệu nào chứng tỏ cuộc sống của những người này
thay đổi đáng kể. Chúng tôi không tìm được bằng chứng nào cho thấy phụ
nữ cảm thấy tự tin và mạnh mẽ hơn, ít ra là xét theo các chỉ số đo lường
được. Chẳng hạn như họ không can thiệp được nhiều hơn về việc chi tiêu
trong gia đình. Chúng tôi cũng không tìm ra sự khác biệt nào về tỉ lệ chi tiêu
dành cho giáo dục, y tế, hay tỉ lệ trẻ em được đăng ký theo học tại các
trường tư. Và thậm chí nếu có sự khác biệt đi chăng nữa như trường hợp các
hộ bắt đầu làm ăn kinh doanh thì tác động cũng không quá rõ rệt. Tỉ lệ
những gia đình khởi nghiệp trong vòng 15 tháng tăng từ khoảng 5% lên trên
7% một chút. Tăng thì đúng là có tăng nhưng không phải là đổi thay mang
tính cách mạng.
Từ góc nhìn của một nhà kinh tế học, chúng tôi khá hài lòng vì xem ra
chương trình đã đạt tới mục tiêu chính yếu của tài chính vi mô. Không hẳn
là thần kỳ nhưng rõ ràng có hiệu quả. Cần tiến hành nhiều nghiên cứu hơn
để chắc chắn kết quả này không phải do may rủi. Cũng cần xét thêm tình
hình sẽ chuyển biến ra sao trong dài hạn, tuy nhiên tính tới thời điểm này
mọi chuyện vẫn ổn thỏa. Với chúng tôi, tín dụng vi mô hoàn toàn xứng đáng
