nạn hối lộ và tham ô. Theo kết quả nghiên cứu phân phối bằng lái xe ở
Dehli, biết lái xe không phải là yếu tố cần thiết để có bằng lái, mà quan
trọng là người ta có sẵn sàng chi tiền hay không.
bằng lái xe diễn ra trong một thị trường tự do, nhưng không ai trong chúng
ta mong muốn một thị trường tự do kiểu này. Thách thức là ở chỗ làm thế
nào nhà nước thực hiện vai trò chức năng của mình với mục tiêu là tránh
những hậu quả không mong muốn của thị trường tự do.
Vì vậy chính phủ các nước phải cung ứng một số mặt hàng cơ bản, đồng
thời củng cố những quy tắc và chuẩn mực vốn cần thiết cho vận hành thị
trường. Theo Easterly, dân chủ sẽ giúp người dân phản hồi lên chính phủ,
buộc chính phủ phải có trách nhiệm giải quyết những vấn đề quan trọng.
Vậy thì câu hỏi tiếp theo sẽ là các thể chế thị trường tự do và dân chủ sẽ
hình thành ra sao? Easterly rất nhất quán trong quan điểm của mình: Ông chỉ
ra rằng tự do không thể áp đặt từ bên ngoài vào, nếu không thì đó chẳng còn
là tự do nữa. Do đó, những thể chế này phải hình thành và xuất phát từ cấp
cơ sở đi lên. Những gì ta có thể làm được là vận động thực thi quyền cá
nhân và bình đẳng cá nhân.
Tuy nhiên, bài học chính yếu trên cơ sở phân tích lịch sử của Acemoglu và
Robinson là; thể chế yếu kém rất dai dẳng và không thể tự nhiên mất đi.
Cũng như họ, chúng tôi cũng nghi ngờ nguy cơ từ việc áp đặt để thay đổi thể
chế toàn bộ từ bên ngoài, nhưng đồng thời vẫn hy vọng mọi chuyện đâu sẽ
vào đó nếu người ta có cơ hội tự xoay xở. Điều khác biệt trong quan điểm
của chúng tôi là phải tiếp tục lạc quan: Chúng tôi đã chứng kiến nhiều thay
đổi quan trọng về mặt thể chế ở phía rìa xã hội, ngay cả khi không có sự can
thiệp ồ ạt nào từ bên ngoài hay cách mạng xã hội trên quy mô lớn.
Thực ra, chúng tôi cảm thấy toàn bộ cuộc tranh luận trên đây chưa đề cập
đến một khía cạnh rất cơ bản trong định nghĩa về thể chế, đó là: Thể chế
quyết định các nguyên tắc ràng buộc. Điều này hẳn nhiên bao gồm những
THỂ CHẾ được các nhà kinh tế học và các nhà khoa học chính trị tập trung
phân tích, là yếu tố quan trọng quyết định trong các tranh luận về dân chủ,
