ngày miễn trừ lại tăng cao đột ngột như vậy; không thể tìm biên bản cuộc
họp hay tập huấn nào vào những ngày đó. Lý giải khả dĩ duy nhất là hẳn
những người chịu trách nhiệm giám sát đã quyết định nhắm mắt làm ngơ khi
các y tá đột ngột báo cáo thêm đến 30% số ngày miễn trừ. Y tá tại các trung
tâm được giám sát rốt cuộc lại thu được lợi trong dự án lần này - họ phát
hiện ra cấp trên của mình thờ ơ đến mức nào đối với việc họ có mặt ở chỗ
làm hay không. Đã có thời điểm, mức độ chuyên cần tại các trung tâm được
giám sát giảm thấp hơn cả những nơi không có ai giám sát. Tình hình đáng
lo ngại đó tiếp diễn đến hết thời gian khảo sát. Đến cuối chương trình, y tá
tại các trung tâm có giám sát chỉ đến chỗ làm 25% thời gian làm việc. Chẳng
có một lời than phiền nào. Dân làng đã quá quen với chuyện trung tâm y tế
không hoạt động đến mức không còn chút quan tâm nào đối với hệ thống y
tế. Trong những lần ghé thăm làng, chúng tôi hầu như không thể tìm được ai
xác nhận việc y tá vắng mặt. Người ta từ bỏ mọi hy vọng vào hệ thống y tế
công và cảm thấy không đáng phải quan tâm, chứ đừng nói tới chuyện mất
công phàn nàn.
Neelima Khetan, người đứng đầu tổ chức Seva Mandir, đưa ra một lý giải
thú vị cho sự thất bại của chương trình. Bản thân Khetan là một người rất
gương mẫu. Bà đặt ra tiêu chuẩn khá cao trong công việc và đòi hỏi mọi
người phải tuân theo, do đó bà cảm thấy rất chướng mắt khi các y tá tỏ ra
quá thờ ơ với công việc của mình. Tuy nhiên bà đã phát hiện ra khối lượng
công việc điên rồ mà các y tá đáng ra phải làm: Đến trung tâm y tế 6
ngày/tuần. Ký tên xác nhận, sau đó mang túi thuốc đến một thôn kiểm tra
một vòng. Muốn đến thôn thì phải đi bộ gần năm km ngay cả trong thời tiết
nắng nóng cao độ. Phải đi từ nhà này sang nhà khác để kiểm tra tình hình
sức khỏe của phụ nữ trong độ tuổi mang thai và trẻ em. Phải cố thuyết phục
cho được vài người phụ nữ không mấy quan tâm về các biện pháp triệt sản.
Sau năm, sáu giờ đồng hồ thăm bệnh, người y tá lại phải đi bộ về lại trung
tâm. Ký xác nhận. Bắt xe buýt về nhà cách chỗ làm hai tiếng đồng hồ.
Rõ ràng không ai có đủ sức làm chừng đó việc hết ngày này sang ngày nọ.
Mà trên thực tế cũng không ai kỳ vọng y tá sẽ làm hết mọi công việc được
