Xu hướng trì hoãn không chịu trả giá trong hiện tại để tương lai gánh sau là
điều hết sức tự nhiên. Chúng ta sẽ quay lại vấn đề này ở những chương sau.
Những phụ huynh nghèo hoàn toàn ý thức về lợi ích của việc tiêm chủng,
nhưng lợi ích của việc này lại dồn vào một thời điểm nào đó trong tương lai
trong khi hôm nay người ta đã phải trả giá cho việc đó. Nếu đứng từ góc độ
của ngày hôm nay thì việc trì hoãn đến hôm sau là hoàn toàn hợp lý. Rất tiếc
là khi ngày mai trở thành ngày hôm nay, luận điệu trên đây lại được áp
dụng. Tương tự, người ta sẽ muốn trì hoãn việc mua mùng chống muỗi hay
Clo, vì ngay lúc này có những khoản cần chi tiêu hơn (chẳng hạn, mua cái
bánh nón ngon lành đang rán ở bên kia đường). Không khó để hiểu tại sao
giá rẻ vẫn không khuyến khích người ta mua những thứ giúp cứu mạng, hay
tại sao một món quà vật chất nho nhỏ lại có tính chất động viên khích lệ.
Mấy lạng đậu khô có tác dụng bởi vì đó là thứ những bà mẹ nhận được ngay
hôm nay đền bù cho những phiền toái phải chịu khi đưa con đi tiêm phòng
(vài giờ đồng hồ đưa con đến trại tiêm phòng hay cơn sốt nhẹ mà thỉnh
thoảng mũi tiêm gây ra cho đứa trẻ).
Nếu cách giải thích này đúng thì nó sẽ gợi mở một nguyên tắc mới để dẫn
dắt các hành vi trong y tế sức khỏe dự phòng, hay để cung cấp các khuyến
khích vật chất nằm ngoài khuôn khổ những lập luận kinh tế truyền thống.
Theo nguyên tắc đó, xã hội có thể trợ cấp hay hỗ trợ những hành vi tạo ra lợi
ích cộng hưởng qua lại. Tiền phạt hay tiền thưởng có thể dẫn dắt người ta
thực hiện điều mình mong muốn nhưng luôn trì hoãn thực hiện. Nói một
cách tổng quát hơn, tính bất nhất theo thời gian là lập luận khiến ta dễ triển
khai những điều “đúng đắn” trong khi vẫn cho họ quyền tự do để trì hoãn.
Trong cuốn sách bán chạy nhất Nudge: Improving Decisions About Health,
Wealth, and Happiness
, Richard Thaler và Cass Sunstein, nhà kinh tế
học và học giả luật từ Đại học Chicago đã đề xuất một số biện pháp can
thiệp để giải quyết vấn đề này.
Một trong số đó là lựa chọn mặc định.
Chính phủ (hay một tổ chức phi chính phủ thiện chí) nên chọn cách mà họ
nghĩ là tốt nhất cho số đông làm lựa chọn mặc định. Mục đích là để người ta
phải chủ động tránh đi nếu không thích lựa chọn mặc định. Khi đó mỗi
