tràng, tệ như ho gà vậy… Rồi một đêm hôm nọ, là viêm màng phổi cấp tính
lúc mười một giờ. Một cơn đau nhói rồi nổ đom đóm mắt, đau đớn mỗi khi
ho và thở sâu, nhưng 12 tiếng sau, một cơn xé toạc cả màng phổi thành
mảnh vụn, kèm theo nó là cơn đau… Tất cả liệu pháp điều trị cuống phổi
đều vô ích – không có gì mà các bác sĩ giỏi giang của tôi không thử làm,
nhưng điều duy nhất trong bất cứ cuộc thăm khám nào để kiểm tra tình trạng
ho là thuốc giảm đau – uống một lọ Paregoric
morphine.”
Đến khi đó, thậm chí một tinh thần phơi phới như Osler cũng mất đi khả
năng truyền sự lạc quan tới những người xung quanh. Ông đã phải trải qua
hai cuộc phẫu thuật có gây mê toàn thân để hút mủ tích tụ trong ngực, và
mỗi cuộc phẫu thuật chỉ cải thiện được cho ông trong thời gian ngắn ngủi.
Nỗi đau đớn khiến ông mong mỏi có được cái chết mà ông đã mô tả mười
lăm năm trước “nhìn chung không có ý thức và vô tư lự”. Đến lúc cuối đời,
Osler dũng cảm đã thừa nhận cả sự khó khăn trong hành trình của mình lẫn
niềm khao khát được chấm dứt khổ đau: “Tình trạng chết dẫm cứ kéo lê một
cách khó chịu – và ở năm thứ 71 của một con người thì bến cảng chẳng còn
xa nữa.”
Hai tuần sau đó, Osler qua đời, ở tuổi bảy mươi. Ông đã sống bảy chục
năm đúng như được hứa hẹn trong Sách Thánh thi. Chứng viêm phổi của
ông đã không phải là “căn bệnh cấp tính, ngắn ngủi, thường không đau đớn”
như ông từng mô tả rất lâu trước đó, và nó đương nhiên không hoàn thành
nhiệm vụ của mình với tư cách “người bạn của tuổi già”, vì gần như chắc
chắn ông hãy còn nhiều năm khỏe mạnh trước mắt nếu không bị nó đánh
gục. Và như thế, cơn hấp hối đã phản bội lại những mong đợi của ông, như
nó sẽ làm với hầu hết tất cả chúng ta.
Rốt cuộc thì hấp hối là một vấn đề hỗn tạp. Dù nhiều người trở nên
“không ý thức và vô tư lự” bởi bị sa vào hay đẩy vào tình trạng hôn mê hoặc
nửa mê nửa tỉnh; dù một vài người may mắn khác thực sự được ban cho một
giai đoạn chuyển tiếp cực kỳ bình yên và thậm chí còn tỉnh táo vào lúc cuối
của một cơn trọng bệnh; dù hàng nghìn người mỗi năm thực sự chết mà
