Không hẳn là như vậy. Kẽ hở trong tuyên bố của Seneca là một ví dụ ấn
tượng về sai lầm đã ngấm vào gần như tất cả mọi cuộc tranh luận công khai
về quan điểm hiện đại đối với tự vẫn – một tỷ lệ lớn cả đàn ông lẫn phụ nữ
cao tuổi tự sát vì họ phải chịu đựng những căn bệnh có thể chữa trị được.
Với đơn thuốc và liệu pháp thích hợp, đa số họ sẽ được xua đi đám mây thất
vọng nặng nề tô xám mọi lý lẽ, khi đó họ sẽ nhận ra rằng thân xác suy tàn
cũng chẳng quá đáng như họ nghĩ, và rằng hy vọng thuyên giảm ít vô vọng
hơn đã tưởng. Tôi đã hơn một lần chứng kiến một người già muốn tự sát
gượng dậy được khỏi tình trạng suy sụp, và bằng cách đó tìm lại được một
người bạn đầy sôi nổi. Khi những người như vậy trở lại với cái nhìn ít chán
nản hơn về thực tại, nỗi cô đơn của họ dường như bớt ảm đạm hơn và nỗi
đau của họ dễ chịu đựng hơn vì cuộc sống đã thú vị trở lại và họ nhận ra
rằng vẫn có những người cần đến họ.
Tất cả những điều này không phải để nói rằng không có tình huống nào
mà những lời của Seneca đáng được chú ý. Nhưng nếu có như vậy, thì học
thuyết của người La Mã lại xứng đáng với việc hội đàm, tham vấn, cũng như
ảnh hưởng thấm dần của một thời kỳ dài suy nghĩ kỹ càng. Một quyết định
kết thúc cuộc đời nên có thể được bào chữa đối với những người mà chúng
ta tôn trọng như tôn trọng chính bản thân mình. Chỉ khi nào tiêu chuẩn đó
được đáp ứng đầy đủ thì mới nên cân nhắc đến việc lựa chọn cái chết.
So với một tiêu chuẩn thế này, thì hành động tự sát của Percy Bridgman
gần như không thể bị trách cứ. Bridgman là một giáo sư Harvard, nghiên
cứu về lĩnh vực vật lý học áp lực cao, giành giải Nobel năm 1946. Ở tuổi 79
và trong giai đoạn cuối của bệnh ung thư, ông tiếp tục làm việc cho tới khi
không thể làm được nữa. Sống tại ngôi nhà nghỉ mát ở Randolph, New
Hamsphire, ông hoàn thành chú dẫn cho tổng tập gồm bảy cuốn công trình
khoa học của mình, gửi tới Nhà xuất bản Đại học Harvard, rồi nổ súng tự tử
vào ngày 20 tháng Tám năm 1961, để lại một bức thư tuyệt mệnh, trong đó
ông tóm tắt lại một cuộc tranh luận về y đức từng thu hút sự quan tâm của cả
thế giới: “Để cho Xã hội phải buộc một người làm điều này với chính bản
thân mình thì thật chẳng tử tế gì. Chắc hẳn, đây là ngày cuối cùng tôi có thể
tự làm việc này.”
