chỉ đề cập đến những hậu quả gây chết người tiềm ẩn do sự xâm lấn của
chính khối u ban đầu, với điều kiện nó không hề rời khỏi cơ quan mà nó
phát sinh đầu tiên. Đây là các kiểu tổn hại mà ung thư gây ra cho các vùng
lân cận của chính nó. Nhưng nó còn thêm một cách giết nữa, và cách này đã
đưa nó ra khỏi phân loại bệnh cục bộ và cho phép nó tấn công rất nhiêu loại
mô cách xa nguồn gốc của nó. Cơ chế đó được đặt cho cái tên là metastasis
(sự di căn).
Meta là giới từ trong tiếng Hy Lạp, có nghĩa là “vượt ra khỏi” hay “cách
xa”. Còn stasis có nghĩa là “vị trí” hay “địa điểm”. Được đưa ra ngay từ thời
của những tác phẩm thuộc trường phái Hippocrates, từ này được dùng để chỉ
sự thay đổi từ một dạng sốt này sang dạng khác, di căn sau đó được áp dụng
riêng cho sự di trú của các mẩu của khối u. Trong thời hiện đại, từ này trở
nên phù hợp với đặc điểm rõ ràng của khối u ác tính – ung thư là một khối u
có khả năng vượt ra khỏi chỗ ở của nó và chu du tới một vài nơi khác. Thực
tế, di căn là sự cấy ghép một mẫu của khối u gốc sang một cấu trúc khác hay
thậm chí là một phần cách xa trong cơ thể.
Khả năng gây di căn của ung thư là cả dấu hiệu nhận biết lẫn đặc điểm
đáng sợ nhất của nó. Nếu một khối u ác tính không có khả năng di chuyển,
các bác sĩ phẫu thuật đã có thể chữa được tất cả trừ những khối u liên quan
tới các cấu trúc cốt yếu, không thể cắt bỏ mà không gây tổn hại đến sự sống.
Để chu du, khối u phải ăn mòn xuyên qua thành của một mạch máu hoặc
đường bạch huyết, rồi một vài tế bào của nó phải tách ra và xâm nhập vào
dòng chảy. Hoặc riêng lẻ hoặc kết thành vật gây tắc mạch, các tế bào khi đó
được mang tới một số mô khác, nơi chúng bám vào và phát triển. Được
quyết định bởi dòng máu hoặc đường bạch huyết cũng như các yếu tố chưa
rõ khác, các loại ung thư khác nhau có ưu tiên ký thác ở những cơ quan
riêng biệt nhất định. Ví dụ như, ung thư vú phổ biến nhất là gây di căn tới
tủy xương, phổi, gan, và tất nhiên là các u bạch huyết ở nách. Ung thư tuyến
tiền liệt thường di căn tới xương. Thực tế, xương cùng với gan và thận là
những điểm đến phổ biến nhất cho di căn, bất kể cơ quan gốc của khối u ác
tính là bộ phận nào.
